Давлат ва жамият қурилиши ҳамда ижтимоий-сиёсий соҳадаги ислоҳотлар бўйича саволлар

61. Ўзбекистон Республикасида демократик жамиятни барпо этишда сиёсий партияларнинг роли ва вазифалари қандай?
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 60-моддасида шундай дейилади: “Сиёсий партиялар турли табақа ва гуруҳларнинг сиё­сий иродасини ифодалайдилар ва ўзларининг демо­кратик йўл билан сайлаб қўйилган вакиллари орқали давлат ҳокимиятини тузишда­ иштирок этадилар. Сиёсий партиялар ўз фаолиятларини молиявий таъминланиш манбалари ҳақида Олий Мажлисга ёки у вакил қилган органга белгиланган тартибда ошкора ҳисоботлар бериб турадилар”.
Айни вақтда Ўзбекистон Республикасининг “Жамоат бирлашмалари тўғрисида”, “Сиёсий партиялар тўғрисида”, “Сиёсий партияларни молиялаштириш тўғрисида”ги ва бошқа қатор қонун ҳужжатлари ҳам аҳолининг турли қатламлари манфаатларини ифода этувчи жамоат бирлашмалари, сиёсий партияларнинг ташкил этилиши ҳамда эркин ривожланиши учун мустаҳкам ҳуқуқий асосдир.
2014 йилда қабул қилинган “Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг айрим моддаларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида (32, 78, 93, 98, 103 ва 117-моддаларига)”ги қонун мамлакатимизда сиёсий партиялар ролини кучайтириш ҳамда кўппартиявийлик тизимини ривожлантириш бўйича охирги ўн йилликда амалга оширилган демократик ўзгаришларнинг мантиқий давоми бўлди.
Сиёсий партияларнинг мавжудлиги мамлакатда демократик тизимлар мавжудлиги ва ривожланишининг зарурий шартларидан биридир. Сиёсий партиялар турли табақа ва гуруҳларнинг сиёсий иродасини ифодалайдилар ва ўзларининг демократик йўл билан сайлаб қўйилган вакиллари орқали давлат ҳокимиятини тузишда иштирок этадилар. Бугунги кунда юртимизда Ҳаракатлар стратегияси асосида сиёсий партияларга янги ҳуқуқ ва ваколатлар берилиши маҳаллий вакиллик органларининг фаолиятини кучайтириш, сиёсий партиялар воситасида маҳаллий депутатларнинг ролини ошириш учун шарт-шароитлар юзага келиши, уларнинг ташкилий жиҳатдан таъсирчан кучга айланиши, ҳудуддаги муаммоларни кўтариб чиқиш, уларнинг ечимини топишга оид фаолиятни жонлаштириш учун замин яратилди. Сиёсий партияларнинг маҳаллий вакиллик органларида партия гуруҳлари ролини оширишдан мақсад – муҳим давлат қарорлари қабул қилишни ва давлат ҳокимияти органларини шакллантиришни халқ иродаси ва ҳоҳиш-истаги асосида амалга оширишдан иборат. Сиёсий партияларнинг роли ва вазифаси халқнинг сиёсий манфаатлари ва иродасини ифода этиш, уларни ҳимоя қилишдир.
Ҳозирги кунда Ўзбекистонда қуйидаги 4 та сиёсий партия фолият юритмоқда:
Ўзбекистон Халқ демократик партияси (1991 йил);
Ўзбекистон “Адолат” социал-демократик партияси (1995 йил);
Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси (1995 йил);
Ўзбекистон Либерал-демократик партияси (2003 йил).
Шунингдек, Ўзбекистон Республикасининг «Сиёсий партиялар тўғрисида»ги қонунининг 6-моддасига асосан экологик партия ташкил этиш бўйича мамлакат фуқароларидан иборат ташаббускорлар гуруҳи шаклланди. 2018 йил 14 ноябрь куни бўлиб ўтган анжуманда Ўзбекистон экологик партияси ташкил этилгани маълум қилинди.