Davlat tilida ish yuritish

So‘z    birikmasi    doirasida    sinonimiya
.  Bunday    sinonimiya    ko‘proq  
tobe  bo‘lak  shakllari  asosida  hosil  bo‘ladi.  Quyida  bulardan  ba’zi  namunalar  
keltiramiz.   
 
Tobe  bo‘lgan  tushum  va  jo‘nalish  kelishiklari  bilan  ifodalangan  so‘z  
birikmalari: 
O‘qishni    o‘rgandim  - o‘qishga    o‘rgandim;
   
velosipedni    minmoq-
velosipedga  minmoq
. 

---

 
55 
 
Birinchi  komponenti  qaratqich  va  chiqish  kelishiklari  bilan ifodalangan  
so‘z  birikmalari:  
talabalarning  biri,  talabalardan biri
.   
 
Tobe  bo‘lagi  tushum  va  o‘rin-payt  kelishiklari  bilan  ifodalangan  so‘z 
birikmalari:
ko‘chada  izg’imoq-ko‘chani  izg’imoq
.   
Tobe    bo‘lagi    tushum    va  chiqish    kelishiklari    bilan  ifodalangan    so‘z  
birikmalari:   
Ko‘pchilikni    gapirmoq-ko‘pchilikdan  gapirmoq
,   
davrni    oshib  
o‘tmoq  -davrdan  oshib  o‘tmoq
.   
Kelishikli    va    ko‘makchilik    qurilmalar  ham  sinonimiya    hosil    qiladi:  
telefon    orqali    so‘zlashmoq
- 
telefonda  so`zlashmoq
; 
televizorda  ko‘rsatish–
televizor orqali
;  
avtobusda bormoq–avtobus bilan bormoq
; 
Aziza  uchun  olmoq 
– Azizaga  olmoq
  va  boshqalar. 
 
Qaratuvchi – qaralmish  birikmasi  sifatlovchi-sifatlanmish  birikmasi  bilan  
sinonimiya    hosil    qiladi.    Guruhimizdagi  barcha    talabalar  sport    bilan  
shug’illanadi.  Guruhimizning  barcha  talabalari  sport  bilan  shug’illanadi. 
 
Aniqlovchi    aniqlanmish    birikmasi    tojikcha    izofali    birikma  bilan  
sinonimiya    hosil    qiladi: 
azim    daryo–daryoi  azim;  istirohat    bog’i–bog’i  
istirohat,    doston    mathi  –  mathi    doston;    bedavo    dard–dardi    bedavo;  nafs 
balosi-baloyi  nafs;  suhbat  ahli-ahli  suhbat.
  Izofali birikma  ko‘proq  badiiy va  
so‘zlashuv    uslublari    uchun    xarakterlidir.    Ayniqsa,    mumtoz  adabiyot  usulida  
she’ riy  asarlarda,  tarixiy  mavzuga  oid  nasriy  asarlarda  izofali  birikmalarga  
ko‘p  murojaat  qilinadi. 
 
Umuman olganda, nutq uslublari sinonimiyasi o‘rganilishi lozim bo‘lgan va 
nutq madaniyatining muhim belgisi hisoblanadigan yo‘nalishdir.