Давлат хокимияти ва бошқарувини демократлаштириш

13. Қайси йили Ўзбекистон Республикаси Конституциясидан 
мамлакат Президенти бир вақтнинг ўзида ижро этувчи ҳокимият бошлиғи 
эканини белгилайдиган норма чиқарилган? 
А.2004 йилда. 
Б. 2005 йилда. 
В. 2006 йилда. 
Г. 2007 йилда. 
И з о ҳ л и л у ғ а т. 
 
Вазирлик - Ўзбекистон Республикасида алоҳида тармоқ ва соҳаларни 
бошқарувчи марказий идора органидир. Масалан, ички ишлар - Ички ишлар 
вазирлиги томонидан, соғликни сақлаш – Соғликни сақлаш вазирлиги 
томонидан идора этилади. Вазирликни вазир бошкаради. Янги вазирликлар 
тузиш, эскиларини бекор қилиш Президент томонидан амалга оширилиб, унинг 
бу ҳакдаги фармони Олий Мажлисда тасдиқланади. 
ВОТУМ – (лот. votum – хоҳиш, ирода) – сайлов жамоаси ёки вакиллик 
муассасасининг кўпчилик овози билан ифодаланган ёки қабул қилинган фикри 

---

28 
ёки қарори. Масалан, сайлов Вотуми – президент, парламент, муниципалитет ва 
бошқаларга сайловларда сайлов компаниясининг натижаси. Бошқарувнинг 
парламентар шаклидаги давлатлар парламенти амалиётида Вотум қоидага кўра, 
қўйи палатанинг ҳукумат ёки алоҳида вазирнинг сиёсий йўли, муайян хатти-
ҳаракати ёки қонун лойиҳасини маъқуллаши (ишонч Вотуми) ёки 
маъқулламаслигидир (ишончсизлик Вотуми). 
Вето - бирор бир ҳуқуқий хужжатнинг кучга киришини тўхтатиб қўйиш. 
Бу кўпроқ Парламентда қабул қилинган хужжатларга нисбатан давлат бошлиғи 
томонидан қўлланилади. Ўзбекистон Республикаси Президенти Олий Мажлис 
қабул қилган қонунларни, у билан келишмаса, имзоламай, Олий Мажлисга 
қайта кўриб чиқиш учун қайтариши мумкин.
Давлат бошлиғи - мамлакатдаги бош мансабдор шахс бўлиб, давлатнинг 
олий вакили. Айрим ҳолларда ижро этувчи ҳокимият ҳам унга тегишли бўлади. 
Монархия шаклидаги давлатларда давлат бошлиғи монарх (қирол, подшо, 
император) бўлиб, у наслдан-наслга ўтади. Республика шаклидаги давлатларда 
давлат бошлиғи Президент бўлиб, у бевосита фуқаролар томонидан сайланиши 
(Ўзбекистон, Россия, Франция), фуқаролар вакиллари томонидан поғонали 
асосда сайланиши (АҚШ, Аргентина) ёки Президент сайлаш учун ташкил 
қилинган орган томонидан сайланиши (Германияда) ёҳуд Парламент 
томонидан сайланиши (Чехияда) мумкин. Президентлик Республикасида 
президент бир вақтнинг ўзида ижро этувчи ҳокимиятнинг ҳам бошлиғи бўлса, 
Парламентар республикада у фақат давлат бошлиғи бўлади, ижро этувчи 
ҳокимиятни бошқа шахс бошқаради. Давлат бошлиғининг ваколатлари 
Конституцияда белгиланади.