Davlat byudjeti

2.2.Mahalliy byudjetlarni samarali boshqarishni yaxshilash yo‘llari

Byudjet qurilishining asoslari davlat tuzilishi shakllari bilan, mamlakatda qabul qilingan qonunchilik aktlari bilan, byudjetning takror ishlab chiqarish va ijtimoiy jarayonlarda ta’siri bilan aniqlanadi. Byudjet Kodeksi O‘zbekiston Respublikasining byudjet tizimi byudjetlarini shakllantirish, tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish, tasdiqlash va ijro etish, davlat tomonidan mablag‘ jalb qilish va byudjet to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ijrosini nazorat qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi.

Byudjet tizimi turli darajadagi byudjetlar va byudjet mablag‘lari oluvchilar yig‘indisini, byudjetlarni tashkil etishni va tuzish prinsiplarini, byudjet jarayonida ular o‘rtasida, shuningdek, byudjetlar hamda byudjet mablag‘lari oluvchilar o‘rtasida vujudga keladigan o‘zaro munosabatlarni o‘zida ifodalaydi. Moliya-yiliga mo‘ljallangan barcha darajadagi byudjetlarni shakllantirish, ko‘rib chiqish, qabul qilish va ularning ijrosi hisobini yuritish O‘zbekiston Respublikasining milliy valyutasi - so‘mda amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasining konsolidatsiyalashgan byudjeti tarkibiga quyidagilar kiradi: Davlat byudjeti; davlat maqsadli jamg‘armalarining byudjetlari. O‘zbekiston respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasi mablag‘lari. Byudjet jarayoni byudjet tizimi byudjetlarini shakllantirish, tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish, tasdiqlash va ijro etish, ularning ijrosi ustidan nazorat qilish, byudjet tizimi byudjetlarining ijrosi to‘g‘risidagi hisobotlarni tayyorlash va tasdiqlash, shuningdek, ular o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlar jarayonidir. Byudjet jarayoni ishtirokchilari – davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, davlat moliyaviy nazorat organlari, byudjet tashkilotlari va byudjet mablag‘lari oluvchilaridir(2-rasm).