Давлат божхона хизмати органларига

ТАШҚИ ИҚТИСОДИЙ ФАОЛИЯТНИ ДАВЛАТ ТОМОНИДАН ТАРТИБГА СОЛИШНИНГ ТАРИФ ВА НОТАРИФ УСУЛЛАРИ
Тариф усули – ТИФни тартибга солишнинг иқтисодий воситаси ҳисобланади ва қуйидагиларни ўз ичига олади: божхона божлари, божхона йиғимлари, тенглаштирувчи солиқлар (ҚҚС ва акциз), миллий товар ишлаб чиқарувчиларга субсидиялар бериш.
Нотариф усули – ТИФни тартибга солишнинг маъмурий воситаси ҳисобланиб, қуйидагиларни ўз ичига олади: экспорт ёки импортни чеклаш ёки таъқиқлаш, олиб кириш ва олиб чиқишни лицензиялаш ва контингентлаш, экспортни ихтиёрий чеклаш.


ТАДБИРКОРЛИК - амалда қабул қилинган қонунлар доирасида корхона, фирма ташкил қилиш, фойда олиш мақсадида маҳсулот ишлаб чиқариш (ёки хизмат кўрсатиш) билан шуғулланувчи фаолият. Тадбиркорлик фаолияти бир ёки бир неча хусусий ва ҳуқуқий шахслар мулкларини ёки қарзга олган мулк, тўлов воситаларини ишга солиш орқали амалга оширилади. Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятининг соҳиблари: 1) республика фуқаролари; 2) бир гуруҳ фуқаролар (меҳнат жамоалари ва бошқалар); 3) чет эллик фуқаролар ёки хусусий шахслар; 4) республика фуқароси бўлмаган шахслар (ўз ваколатлари доирасида); 5) қўшма мулк эгалари.


ТАДБИРКОР - иқтисодий ресурсларини бир-бирига қўшилишини таъминлайдиган ташкилотчи, янгиликка интилувчи, ташаббускор, иқтисодий ва бошқа хавфдан, жавобгарликдан қўрқмайдиган кишилар. Бундай хислатлар тадбиркорлик қобилияти деб юритилади.


ТОВАР - бозордаги олди-сотти орқали айирбошланадиган меҳнат маҳсули. Т. ўзини ишлаб чиқарувчиларининг эмас, балки бозорда сотиш орқали бошқаларнинг талаб-эҳтиёжини қондириш учун яратилади. Т. истеъмол қиймати- бу унинг кишиларнинг бирон-бир эҳтиёжларини қондириш хусусиятидир, алмашув қиймати эса унинг бошқа бир товарга алмашина олиш хусусияти, қиймат хусусиятидир.


ТРАНСФЕРТ
Ўтказиш, олиб ўтиш;
1) чет эл валютаси ёки олтинни бир мамлакатдан иккинчисига ўтказиш;
2) номи ёзилган қимматли қоғозни бир кишидан иккинчисига ўтказишга эгалик ҳуқуқи;
3) пулни бир молия муассасасидан бошқасига ўтказиш.


ТЎЛОВ БАЛАНСИ
Тушум ва тўлов ўртасидаги нисбат маълум вақт ичида савдо ва носавдо операциялари бўйича тушум ва тўловлар ўртасидаги мувозанатни ифодалайди.