Давлат (қардош тиллар) тили

Тил материали ўқувчилар учун тушунарли бўлиши керак. Беллашувлар, 
викториналар ўтказиш: 
а) ифодали ўқиш (шеър, ҳикоя, латифа); 
б) мавзулар бўйича тайѐргарликсиз ҳикоя қилиб бериш; 
в) расмларни тасвирлаш; 
г) таржимонлар беллашуви; 
д) ѐзма таржима беллашуви; 
Синфдан ташқари ишларнинг гуруҳ шакллари. Тўгараклар: системали, режали 
машғулот, оғзаки нутқни ўстириш тўгараги, қўғирчоқ театри.
Якка шакли
. Ўқувчиларнинг индивидуал хусусиятларини аниқлаш, шеърлар 
ѐдлаш, ашула ўрганиш, алъбомлар тайѐрлаш, кўргазмали қурол тайѐрлаш. 
Синфдан ва мактабдан ташқари машғулотлар орқали ўқувчиларнинг
фанларга бўлган қизиқишларини ўстириш. 
Синфдан ва мактабдан ташқари ишлар таълим- тарбия бериш тизимининг 
таркибий қисмидир. Ҳозирги давр талаблари бундай ишларга янада кўпроқ аҳамият 
беришни талаб этади. Синфдан ташқари ишлар тизими бир-бири билан боғлиқ
бўлган ва ўзаро таъсир қилувчи шакл, метод ва синфдан ташқари фаолият
турларини ўз ичига олади. Уларнинг ҳаммаси умумий бир мақсадга яъни ―Комил 
инсон тарбия‖сига қаратилган. Комил инсон тарбиясини амалга оширилишида 

---

105 
―Синфдан ва мактабдан ташқари машғулотлар мақсадини тўғри белгилаш муҳим 
аҳамиятга эга. 
Фанлар бўйича синфдан ва мактабдан ташқари ишларини самарадорлигини 
ошириш учун уни ҳар тамонлама чуқур ўйлаган ҳолда режалаштириш,
мактабнинг таълим тарбиявий ишларига эътибор қаратилиши керак бўлади. Фақат 
ана шу ҳолдагина у фойдали бўлиши мумкин. Ҳар қандай педагогик системани 
шакллантиришда ўқув-тарбиявий жараѐннинг мақсад, мазмун, шакл ва методлари 
орасида мураккаб боғлиқлик мавжуд бўлади. 
Синфдан ва мактабдан ташқари машғулотлар мақсади; 
Ўқувчиларнинг фанларни ўзлаштириш асосида нутқий алоқа фаолиятини 
шакллантириш, уларнинг билим, кўникма ва малакаларини чуқурлаштириш, 
кэнгайтириш. 
Ўқувчиларнинг фанни ўрганишга бўлган қизиқишларини рағбатлантириш; 
Шахсни ҳар томонлама шаклланишига ѐрдам бериш; 
Синфдан ташқари ишларни режалаштиришда ўқитувчи кўпгина муаммоларга 
дуч келади, қайси тадбир ва машғулотларга эътибор бериши ўқувчилар томонидан 
тайѐр материални ѐдлашигами, ижодий импровизация ѐки олдинги босқичдаги 
бажарилган 
ишларнинг 
ҳисоботигами 
ѐки 
мулоқот 
кўникмаларини 
ривожлантиришгамиқ каби саволларга жавоб бериш лозим. Фанларни 
ўзлаштиришда ѐд олиш кам бўлмоқи, кўпроқ оғзаки муомала мулоқотига кириши 
керак.. Шундай экан, шуни эътиборга олиш лозимки, ўқитувчи томонидан 
ўқувчиларга таклиф этилган ҳар қандай фаолият тури, уларни қизиқтириш билан 
бирга доимо бир хил бўлмаслиги ва ўқувчиларни чарчатиб қўймаслиги лозим,.