Давлат (қардош тиллар) тили

3-топшириқ. 
1-гуруҳ.
Шевага хос сўзларни топинг. 
Зардоли, сатил, шоти, ғалча, гаранг, меҳмон, жўроб, халта, нарвон, пақир, 
ўрик, довча, ғўз.
2-гуруҳ.
Атамаларни топинг. 
Китоб, эга, кесим, ибора, қофия, каср, махраж, сув, фонетика, одам, 
дастурхон, қўшув, айирув, бўлув, антоним, омоним, синоним, суръат, 
параллел. 
3-гуруҳ.
Уядош сўзлар қаторини давом эттиринг. 

---

161 
Уй ҳайвонлари:….. Сабзавотлар:…. Узум турлар:…. Таом номлари:…. 
Қушлар:…..Мевалар:…… 
4-гуруҳ. 
Кўчма маъноли сўзларни топинг ва мисол келтиринг. 
Тут, ѐз, ѐқа, қош, кўз, сон, этак, қўл, оѐқ, оғиз, қулоқ. 
Сўзларни маълум белгиларига қараб гуруҳларга ажратиш, гуруҳлаш 
ақлий фаолият усули бўлиб, у давлат (ўзбек) тили машғулотларида 
ўқувчиларнинг сўз бойлигини оширишда муҳим аҳамият касб этади. Бу усул 
сўзларни англатаѐтган маъноси, сўз туркуми, ясалиши, имлоси, уядоши 
кабиларга ажратиш имконини беради. Масалан, «Отларнинг маъно 
гуруҳлари»ни ўрганишда берилган сўзларни шахс отлари, касб-ҳунар отлари, 
жой номлари ва ҳоказоларга ажратиш, бу гуруҳларни мустақил давом 
эттириш, «Қавм-қариндошлик отлари»ни ўрганишда берилган сўзларни қон-
қариндошлик ѐки никоҳ қариндошлиги муносабатларини ифодалашига кўра 
икки гуруҳга ажратиш, ҳосил бўлган гуруҳларни мустақил давом эттириш ѐки 
«Касб-ҳунар отлари»ни ўрганишда берилган сўзларни кулолчилик, зардўзлик, 
ганч ва ѐғоч ўймакорлиги, новвойлик каби гуруҳларга ажратиш каби 
топшириқлардан фойдаланиш мумкин.
Тил ҳодисаларини ўрганишда сўзларни маълум қолипли ҳосилаларга 
қараб гуруҳлаш усулидан ҳам фойдаланса бўлади. Масалан, «Қўшма отлар»ни 
ўрганишда берилган сўзларни «Сифат+турдош от», «Сон+турдош+ар», 
«От+феъл+ар» -қолипи ҳосилаларга ажратиш, уларнинг маъноларини изоҳлаш 
ва ҳосил бўлган ҳар бир гуруҳни мустақил давом эттириш каби топшириқлар 
фақат ўқувчиларнинг сўз бойлигини ошириш эмас, балки бундай сўзларнинг 
имлосини пухта ўрганиб олиш имконини ҳам яратади.