Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr

7-mavzu. Massivlar  
Reja 
1.  Kirish ([2] 235-betlar) 
2.  Massivlarni e’lon qilishi uchun xotiradan joy ajratish ([2] 236- betdan) 
3.  Massivning elementlarini joylashtirish ([2] 239-betdan) 
4.  Konsoldan massivni o‘qish ([2] 242-betdan) 
5.  Ko‘p o‘lchamli massivlar ([2] 247-betdan) 
6.  Massivning massivi ([2] 253-betdan) 
 
Kirish  
Biz  bu  bo‘limda  bir  xil  tipdagi  elementlar  ketma-ketligi  bilan  ishlashni 
massivlar  orqali  o‘rganamiz.  Biz  massivlar  nima  ekanligini,  ularni  qanday  qilib  e’lon 
qilinishini,  son  kiritilishini  va  foydalanishni  tushuntirib  o‘tamiz.  Biz  bir  -  o‘lchovli  va 
ko‘p  o‘lchovli  massivlarni  ko‘rib  chikamiz.  Biz  massiv  orkali  konsoldan  kiritish  va 
standart o‘qib olish jarayoni ketma-ketligi usullarini o‘rganamiz. Biz massivlar orqali 
ishlanadigan ko‘plab misollar orqali ularning qanchalik foydaliligini ko‘rsatamiz.  

---

Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari                                                              1-semestr
 
 
178 
 
1.1 Massiv nima   
Massivlar dasturlash tillari uchun eng muhim hisoblanadi . Ular biz elementlar 
deb ataydigan o‘zgaruvchilarning massividan iborat. 
 
 
 
Massivlarning  bir  qator  elementlari  S#  da  0,  1,  2,  ...  N-  1  bilan  nomerlanadi. 
Ana  shu  raqamlar  indekslar  deb  ataladi.  Berilgan  massivdagi  qator  elementlarning 
umumiy soni esa bu massiv uzunligi deyiladi. Massiv elementlari bir xil tipda bo‘ladi. 
Bu  bizga  bir  guruh  o‘xshash  elementlarning  belgilangan  ketma  –  ketlikda  namoyon 
bo‘lishi va umuman ular ustida ishlash imkonini beradi. 
 Massivlar  o‘lchami  turli  bo‘lishi  mumkin,  lekin  eng  ko‘p  foydalaniladigan 
massivlar  bir  o‘lchovli  va  ikki  o‘lchovlilardir.  Bir  –  o‘lchovli  massivlar  vektor  va  ikki 
o‘lchovli massivlar esa matritsalar deyiladi. 
Massivlarni e’loni uchun xotiradan joy ajratish 
Ushbu S#  tilida massivlar  uzunligi  massiv  e’loni  paytida aniq  bo‘ladi va aynan 
shu  paytda  elementlar  soni  ham  aniq  bo‘ladi.  Bir  marta  massivning  uzunligi 
kiritildimi, uni boshqa o‘zgartirib bo‘lmaydi.