Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr

2. Mantiqiy operatorlar  
S# dagi mantiqiy operatorlarni esga oladigan bo‘lsak,  ular  ko‘pincha mantiqiy 
ifodalarni qurishda ishlatiladi. Ular quyidagilar: &&, ||, !, ^ lar kiradi. 
 
2.1. && va || mantiqiy operatorlari 
&& (va) va || (yoki) mantiqiy operatorlar ko‘pincha mantiqiy tipdagi ifodalar 
uchun  foydalaniladi  (qiymatlar  bool  tipida).  &&  operator  orqali  ikkita  ifodani 
taqqoslashda  olingan  natija  –  true  (to‘g‘ri)  bo‘ladi  qachonki,  ikkala  o‘zgaruvchi 
qiymat ham bir vaqtda  true (to‘g‘ri) bo‘lsa. Misol uchun: 
 
Bu  ifodada  “true”  chunki  2  ta  operandlar:  (2<3)  va  (3<4)    bir  vaqtda  “true”. 
&&  mantiqiy  operatori  qisqa  hisoblash  deb  ataladi,  chunki  u  qo‘shimcha  kerak 
bo‘lmagan  hisoblashlar  uchun  vaqt  sarflamaydi.  U  dastlab  birinchi  operandga 
qaraydi  agar  qiymat  false  (yolg‘on)  bo‘lsa,  u  ikkinchi  qismini  hisoblash  uchun  vaqt 
yo‘qotmaydi.  Birinchi  qismi  “true”  bo‘lmasa  oxirgi  qiymati  ham  “true”  bo‘lmasligi 
aniq. Shu sababli bu mantiqiy ifoda qisqa xisoblash "and" deb ataladi. 
 
Shuningdek,  ||  operatori  true  qiymat  qaytaradi  agar  ikkalasining  bittasi  true 
qiymat bo‘lsa. Misol: 
 
 
Bu  misolda  “true”,  chunki  birinchi  operandi  “true”.  Shunga  o‘xshab    && 
operator  hisoblashni  tez  amalga  oshiradi  –  agar  birinchi  operator  “true”  bo‘lsa, 
ikkinchi  qismi  hisoblanmaydi,  ammo  natija  aniq  bo‘ladi.  Shu  sababli  bu  mantiqiy 
ifoda qisqa xisoblash "or" deb ataladi. 

---

Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari                                                              1-semestr
 
 
97