Дастурлаш асослари фанидан маърузалар матни doc


 Ma’lumotlar tarkibi ustida bajariladigan amallar



Download 2,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/218
Sana31.12.2021
Hajmi2,87 Mb.
#202470
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   218
Bog'liq
dasturlash asoslari (1)

9.1.1.3. Ma’lumotlar tarkibi ustida bajariladigan amallar 
 
Ixtiyoriy  ma’lumotlar  tarkibi  ustida  4  ta  umumiy  amallar  bajarilishi mumkin: yaratish, yo‘q qilish, 
tanlash (ruxsatli kirish) va yangilash.  
Yaratish (ruscha: создание) amali ma’lumotlar tarkibi uchun xotira ajratishga kerak bo‘ladi. Xotira 
dasturni bajarilish jarayonida yoki kompilatsiya bosqichida ajratilishi mumkin. Qator tillar (masalan, C da) 
da  dasturchi  tomonidan  yaratiladigan  tarkiblashtirilgan  ma’lumotlar  uchun  yaratish  o‘ziga  yaratilayotgan 
tuzilmani parametrlarini boshlang‘ich qiymatini belgilashni ham o‘z ichiga oladi.  
Misol  uchun,  PL/1  tilida  DECLARE  N  FIYED  DECIMAL  operatori  N  o‘xgaruvchi  uchun  xotira 
hajmi  adresini  ajratishga  olib  keladi,  Pascalda  (I:  integer)  va  C  (int  I)  da  o‘zgaruvchini  tipini  e’lon  qilish 
bilan  mazkur  o‘zgaruvchi  (bu  holda  I  o‘zgaruvchi  uchun)  xotira  ajratiladi.  Dasturda  e’lon  qilingan 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


ma’lumotlar  tarkibi  uchun  yo  kompilyatsiya  bosqichida  tizimli  dasturlash  vositalari  yordamida  avtomatik 
holda  yoki  o‘zgaruvchilarda  e’lon  qilingan  prosedura  blokini  aktivlashtirish  (faollashtirish)  da  xotira 
ajratiladi.  Dasturchining  o‘zi  ham  tizimli  dasturlash  dasturiy  ta’minotida  mavjud  xotirani  ajratish  va 
bo‘shatish prosedura / funktsiyalari orqali ma’lumotlar tarkibi uchun kerakli xotirani ajratish mumkin.  
Ob’yektga mo‘ljallangan dasturlash tillarida yangi ob’yektlarni hosil qilishda ular uchun yaratish va 
yo‘qotish (уничтожения) prosedurasu aniqlangan bo‘lishi kerak. 
Eng  muhimi  shundan  iboratki,  qanday  dasturlash  tilini  ishlatishidan  qat’iy  nazar  dasturda 
ma’lumotlar  tarkibi  “hech  narsadan  hech  narsasiz”  paydo  bo‘lmaydi  va  tarkiblarni  yaratish  algoritmlari 
yordamida  oshkor  va  oshkormas  holda  e’lon  qilinadi.  Buning  natijasida  dasturdagi  barcha  ma’lumotlar 
tarkibini xotirada joylashtirish uchun xotira ajratiladi.  
Yo‘qotish (o‘chirish, ruscha уничтожение) o‘z harakat bo‘yicha yaratish amaliga qarama-qarshidir.  
Basic, Fortran kabi ba’zi bir dasturlash tillari yaratilgan. PL/1, C, Pascal tillarida dasturni bajarilish 
jarayonida  mazkur  blokdan  chiqishda  blokni  ichida  bo‘lgan  ma’lumotlar  tarkibi  o‘chiriladi  (yo‘qotiladi). 
O‘chirish amali xotirasi effektiv ishlatishni ta’minlaydi. 
Endi  tanlash  amaliga  tasnif  beramiz  .  tanlash  amali  tarkibni  o‘zini  ichida  bo‘lgan  ma’lumotlarga 
ruxsatli kirish (ruscha: доступ) uchun dasturchilar ishlatiladilar. Ruxsatli kirish amali murojaat qilinadigan 
ma’lumotlar  tarkibi  tipiga  bog‘liq  bo‘ladi.  Ruxsatli  kirish  usuli  tarkiblarni  eng  muhim  hossalaridan  biri 
hisoblanadi.  Ayniqsa  bu  ham  tarkibning  xossasi  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  aniq  bir  ma’lumotlar  tarkibini  tanlash 
bilan bog‘liq bo‘ladi.  
Yangilash amali ma’lumotlar tarkibiga ma’lumotlar qiymatini yangilashga imkon beradi. Yangilash 
amaliga  misol  sifatida  o‘zlashtirish  operatori  yoki  yanada  murakkabroq  bo‘lgan  parametrlarni  jo‘natish 
(berish, ruscha: передат) formasiga bog‘liq. 
Yuqorida  keltirilgan  4  ta  amal  ma’lumotlarning  barcha  tarkiblari  va  tiplari  uchun  yaroqlidir.  Bu 
umumiy  amallar  bilan  bir  qatorda  har  bir  ma’lumotlar  tarkibi  uchun  faqat  berilgan  tipli  ma’lumot  bilan 
ishlovchi spesifik amal ham aniqlangan bo‘lishi mumkin. Spesifik amallar har bir aniq ma’lumotlar tarkibida 
e’tiborga olinadi.  
 

Download 2,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish