Дастурлаш асослари фанидан маърузалар матни doc

tuzilimali o‘z dasturini ishlab chiqishi kerak.   
 
5.4 
Samaradorlik va takror foydalanish   imkoniyati 
 
Samaradorlik  tushunchasi  ostida  barcha  resurslardan  eng  yaxshi  foydalanishni  o‘z  ichiga  oluvchi 
dastur  tushuniladi.  Resurslar  tushunchasi  xotira  sohasiga  aloqalar  kanallariga  va  periferiy  jihozlarga 
taa’lluqlidir.    
Samaradorlik tezlik bo‘yicha va tizimli dasturning xotira jabhasidan foydalanish bo‘yicha o‘lchanadi. 
Tezlik,  jumladan,  samarali  algoritmlardan  foydalanishga  bog‘liq.  Dasturiy  ta’minotning  testlanishda  tezlik 
vaqt  datchigini  bevosita  dastur  kodiga  kiritish  va  o‘lchangan  vaqtni  berish  yo‘li  bilan  o‘lchanadi.  Vaqt 
datchiklari  ayniqsa  sikllarni  ko‘rikdan  o‘tkazishda,  tarmoqlanishda  va  protseduralarga  rekursiv 
munosabatlarda  ma’noga  ega.  Ko‘pincha  xotira  sohasini  ko‘p  iste’mol  qilish  ortiqcha  jadvalli  tuzilmalar 
yoki ortiqcha o‘lchamli o‘zgaruvchan miqdorlar testlariga ega ma’lumotlar bazalarida sodir bo‘ladi. Shuning 
uchun ma’lumotlar bazalarini ishlab chiqishda meyorlashtirish juda muhim.  
Hozirgi  paytda  chaqqon  protsessorlar  va  eslab  qoluvchi  qurilmalar  (RAM,  qattiq  disk)  juda  arzon 
bo‘lib  qolganligi  sababli,  dasturlashda  samaradorlikka  borgan  sari  kamroq  ahamiyat  berilmoqda.  Shunday 
bo‘lsada  dasturlashning  yaxshi  uslubi  samarali  algoritmlar  ishlab  chiqishda  va  ma’lumotlar  bazalarining 
meyorlashtirilgan tuzilmalarida foydalanish bilan ajralib turadi.  
Tizimli  dasturning  takror  foydalanish  imkoniyati  dasturiy  bloklarning  meyorlashuvi  bilan 
chambarchas bog‘liqdir.  
Standartlashtirilgan qismlarning afzallik tomoni shu-ki, ular arzonroq, ishonchliroq va qoida bo‘yicha 
agar ularning nuqsoni bo‘lsa, ularni ta’mirlash yoki almashtirish osonroq. Xuddi shu narsa dasturiy ta’minot 
meyorlashtirilgan  (standartlashtirilgan)  qismlaridan  takror  foydalanishga  ham  xos-ki,  bu  dasturiy  ta’minot 
mahsuldorligi va sifatini oshirishning eng samarali imkoniyatlaridan biridir.  
Dasturiy ta’minot ishlab chiqishda takror foydalanish turli shakllarda yuz beradi.   
•
  Dasturning mavjud dastlabki kodlarini nushalash yordamida takror foydalanish. 
•
  Takror foydalanishning ushbu eng oddiy shakli uchun dasturning tuzilishi va mantiqini aniq bilish 
zarur. Bu harakat usuli katta harajatlarini talab qiladi va ta’mirga yomon yaroqlilikka olib keladi.  
•
  Kutubxonalardan foydalanish 
•
  Takror  foydalanish  bu  erda  ham  eng  avvolo  dasturning  boshlang‘ich  kodidan  qayta  tiklab 
foydalanishga  asoslanadi.  To‘g‘ri  mavhumlashtirish  yuz  beradi,  protsedura  kutubhonalaridagi 
protsedura  mavhumlashtirishi  guruhlarning  ob’ektga  mo‘ljallangan  kutubxonalarda  tasniflanadi. 
Dasturning  boshlang‘ich  kodi  ichki  mantiqning  aniq  bilimlarisiz  takror  foydalanish  uchun 
yaroqlidir.  Kutubxonadan  foydalanishda  faqat  uning mazmuni va masalalar obzoriga ega bo‘lish, 
shuningdek ma’lumotlar uzatish ko‘rsatkichlarini bilish etarli.