Дастурлаш асослари фанидан маърузалар матни doc

Xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ma’lumotnomada 
foydalanuvchi dasturiy tizim bilan tanishadi. Barcha 
xizmatlar  va  ularning  ma’lumotlar  fondiga  ta’siri  tushuntirib  beriladi.  Xizmat  ko‘rsatish  bo‘yicha  yaxshi 
ma’lumotnoma foydalanuvchiga oddiy, lekin kompleks (mufassal) misolda asosiy xizmatlar hajmi va dastur 
xizmati paytidagi tegishli harakat usulini tushuntirib beruvchi sistemaga kirishdan iborat.  
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

Boshqarish bo‘yicha ma’lumotnomada
  dasturiy ta’minot tizimini bitta kompyutorda yoki tarmoqda 
boshqarish  uchun  xizmat  qiladi.  Unga  tizimni  boshlah  yoki  tugallash  foydalanuvchilarni  boshqarish  va 
huquqlarni  berish,  shuningdek  tegishli  qarorlar  bilan  birga,  tizimning  to‘xtab  qolish  signalizatsiyasi  kabi 
jarayonlar tegishli.  
 
7.3  Dasturiy hujjatlar 
 
Dasturiy  –  shuningdek  tizim  hujjatlari  deb  ataluvchi  hujjatlar  –  dasturiy  ta’minot  tuzilishini  va 
uningtuzilmasining  tavsiflab  beradi.  U  xatolarni  qidirishda  yordamlashadi  va  tizimni  o‘zgartirish  va 
kengaytirish  uchun  zarur  ma’lumotlarni  taqdim  qiladi.  Dastur  yoki  tizim  hujjatlari  shunchalik  to‘la  va 
shunday qurulishi kerak-ki, aloqasi yo‘q, dasturni o‘zi dasturlamagan kishi ham uni tushuna va qayta tiklay 
olishi mumkin bo‘lsin.  
Dasturiy  hujjatlar  dasturni  ishlab  chiqarishning  eng  boshlang‘ich  bosqichida  boshlangan  bo‘lishi  va 
doim dolzarb ahvolda tutilishi kerak. Quyidagi tarkib muhim hisoblanadi:  
•
 
Masalaning qo‘yilishini tavsiflash
 
(tizim tasnifi) 
•
 
Amalga oshirish tavsifi 
•
 
Foydalanuvchi ma’lumotlari tavsifi  
•
 
Testli bayonlashtirish  
•
 
Barcha dasturlar listingi  
Dasturiy    hujjatlaring  muhim  tarkibiy  qismi,  eng  avvalo,  tizim  tasnifidir.  U  buyurtna  haqida  masala 
qo‘yilishidan kelib chiqadi va 2.3 bobda ko‘rsatilgan elementlardan tarkib topadi. Dasturiy hujjatlarninng bu 
qismi  uchun  hujjatlashtirishning  3.1  va  3.2  texnikalar  (tuzilish  diagrammari,  diagrammalar,  ma’lumotlar 
oqimining  o‘tish  tizmasi,  ob’ekt  munosabat  turidagi  modellar  (ER  -  modellar)  va  boshqalar)  foydalanishi 
mumkin.  
Hujjatlarning  har  doim  dolzarb  holda  tutilishi  muhim,  bu  shu  demakki,  dastur  tuzilishida  yoki 
dasturning  boshlang‘ich  kodida  o‘zgarishlar  bo‘lganida,  ular  dasturiy  hujjatlarda  ham  aks  etgan  bo‘lishi 
lozim.   
Foydalanilgan  massiv  ma’lumotlarni  tavsiflashi,  sinovlar  natijalarini  protokollash  va  barcha 
dasturlarni  listinglari  dasturiy    hujjatning  asosiy  qismi  deb  hisoblanadi.  Ular  texnik  xizmat  ko‘rsatish    va 
dastiriy tizimni modifikasiyalash imkonini baradi va osonlashtiradi.  
Ma’lumotlar massivi ularning nomlarini, mundarijasini, yozuv tuzilishini, fayl yaratishni, shuningdek, 
imkon bolgan yozish va  o‘qish amallarini ko‘rsatish orqali tavsiflanadi. 
Boshlang‘ich  dastur  kodi  izoh  satri  yordamida  qancha  yaxshi  hujjatlashtirilgan  bo‘lsa,  shuncha 
dasturni tavsifi modul tahlili, parametr va interfeyslarni tavsifi chegaralangan bo‘lishi mumkin.  
Umuman olganda dastur hujjatlari qisqa, aniq va ko‘rgazmali bo‘lishi, va albatta u yaratilgan dasturiy 
ta’minot tizimi to‘liq yoritilgan bo‘lishi kerak.