Dasturiy ta’minotdir. Operatsion tizim

1946 y. – ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer)-
biron bir dasturiy ta'minotning to'liq yo'qligi, qurilmalarni almashtirish orqali dasturlash.

50-yillarning boshlari-algoritmik tillaning va tizimli dasturiy ta’minotlarning paydo bo’lishi. Dasturlarni bajarish jarayonining murakkabligi:

1. 
   Kerakli translyatorni (tarjimonni) yuklash;
   
2. 
   Translyatorni ishga tushirish va dasturni mashina kodlarida qabul qilish;
   
3. 
   Dasturni kutubxona podpragrammalari bilan bog’lash;
   
4. 
   Dasturni bajarish uchun ishga tushirish;
   
5. 
   Ish natijalarini bosmaga yoki boshqa qurilmaga chiqarish.
   

EHMlardan foydalanish samaradorligini oshirish maqsadida operatorlar joriy etiladi, keyin boshqaruv dasturlari-monitorlar- operatsion tizim prototiplari ishlab chiqiladi.

1952 yilda birinchi operatsion tizim IBM -701 uchun General Motors tadqiqot laboratoriyasida yaratiladi.

1955 yilda IBM- 704 uchun operatsion tizim yaratiladi.

50 yillarning oxiri: vazifalarni boshqarish tili va vazifalarni paketli qayta ishlash

1963 yil-Burrough B5000 kompyuterlari uchun OT MCP (Bosh boshqaruv dasturi): multidasturlash, multiprotsessorli ishlov berish, virtual xotira, dastur xatoliklarini quyi darajadagi tilda bartaraf etish imkoniyati, operatsion tizimning o’zi yuqori darajadagi tilda yozilgan.

1963 yil- OS CTSS (Compatible Time Sharin System)- IBM 7094 kompyuter uchun mos vaqtni taqsimlash tizimi- Massachusets Texnologiya instituti.

1963 yil- OS MULTICS (Multiplexed Information and Computing Service) Massachusets Texnologiya institute.

1974 yil PDP-7 kompyuteri uchun (UNICS) UNIX (Uniplexed Information and Computing Service), Ritchi (C) va Tompsonlarning maqolalarini nashr etilishi.

1981 yil PC (IBM), DOS (Seattle Computer Products)- MS DOS (B.Geyts).

1983 yil Apple, Apple bilan Lisa, Lisa bilan GUI (Dag Engelbart Stenford).

1985 yil- Windows, X Windows va Motif (UNIX uchun).

1991 yil-Linux (Linus Torvalds)

Operatsion tizim bu amaliy dasturlar va tizim dasturlarining ishlashini boshqaradigan va foydalanuvchilar, dasturchilar, dasturlar va kompyuter texnikasi o'rtasida interfeys vazifasini bajaradigan dasturlar to'plamidir.

Operatsion muhit operatsion tizim tomonidan yaratilgan, amaliy dasturlash interfeysini (API) bir qancha tizim funksiyalari va xizmatlari(tizim chaqiruvlari) to’plami sifatida belgilaydigan amaliy dasturlarga taqdim etilgan dasturiy muhit

Operatsion qopiq foydalanuvchi interfeysini belgilovchi, (matnli, grafik va h.k) ni amalga oshirilishini belgilovchi, amaliy dasturlarni va kompyuterni boshqarish imkoniyatlarini belgilovchi operatsion muhitning bir qismi

Operatsion tizimning asosiy tashkil etuvchilari

• 
  Yadro
  
• 
  Kiritish-chiqarish tzizmi
  
• 
  Komanda protsessori
  
• 
  Fayl tizimi