Darsning texnologik xaritasi mavzu

MASHQLAR BAJARISH

O'qituvchi ham asosiy e'tiborni o'quvchilarning yozma va og'zaki nutqini o'stirishga, gap tuzish malakasini rivojlantirishga qaratishi kerak. Buning uchun, awalo, 83-mashqda berilgan matn mazmuniga chizilgan «Tarbiyali o'g'il» surati asosida suhbat o'tkazsa bo'ladi. Agar bu surat sizda yo'q bo'lsa, uni chizdirish mumkin. Matn va surat bo'lganligi uchun rasm asosida hikoya tuzish, uni gapirib be­rish qiyinchilik tug'dirmaydi. Shu imkoniyatdan foydalanib, uncha faol bo'lmagan, nutqi yaxshi rivojlanmagan o'quvchilarni darsga jalb qilish kerak. Bunday bolalar sekin fikrlashi, biroz jur'atsizroq bo'lishlari bi-lan ravon gapira olmasliklari mumkin. Shuning uchun o'qituvchi ularni sabr bilan tinglashi, sinfdoshlarini ham tinglashga undashi, vaqti-vaqti bilan rag'batlantirib turishi kerak.

83-mashq. Gaplarni o'qib, ularning nima sababdan darak gap ekanligini aytib bering.

Quduq yonida uch xotin uchrashib qolishdi. Biri o'z o'g'lini juda sho'x, ycrga ursa osmonga sapchiydi, deb maqtandi. Ikkinchisi o'g'lining ashula aytishini ulug'ladi. Uchinchi ayol o'g'li haqida hech narsa demadi.

Shunda uchala ayolning o'g'illari kelib qolishdi. Birinchi bola hushtak chalib, osmonga tosh otdi. Ikkinchisi ashula boshladi. Uchinchi ayolning o'g'li indamay kelib, onasining qo'lidan paqirni olib, unga yordamlashdi.

Aytinglar-chi, kimning o'g'li yaxshi ekan?

84-mashq. So'roq gaplarni darak gaplarga aylantirib ko'chiring.

Vatanning muqaddas tushuncha ekanligini bilasizmi?

Dunyoda onadan ulug'roq zot bormi?

Kitobning bilim manbayi ekanligini kim ham bilmaydi deysiz?

Yaxshilik yerda qoladimi?

Yaxshi do'st o'rtog'iga xiyonat qiladimi?

85-mashqdagi boshqotirmani sinf taxtasiga chizib, birgalikda o'quvchilar bilan javobni chiqarish maqsadga muvofiqdir. Harflarni yo'nalgan chiziq bilan birlashtirib, maqol o'qiladi: Kitob -bilim man-bai.

85-mashq. Harflarni o'z o'rniga qo'yib chiqsangiz darak gap shaklidagi xalq maqoli kelib chiqadi. Uni toping.

К t i n

i 0 m b

b b m a

i 1 a i

О' quvchilar topshiriqni bajarishib bo' lgach, quyidagi uch qo' shimcha savol va topshiriq o'rtaga tashlanadi:

1. 
   Alohida so'zlardan gap hosil qilish uchun nima qildingiz? Javob: Qo'shimchalar qo'shib so'zlarni bog'ladik.
   
2. 
   Qanday tinish belgisini qo'ydingiz? Nuqta.
   
3. 
   Hosil bo'lgan maqolning ma'nosini sharhlab bering. O'qituvchi yana boshqa savol va topshiriqlarni qo'shishi mumkin.