Darsning maqsadlari

O’QUV JARAYONINI AMALGA OSHIRISH TEXNOLOGIYASI
Dars turi:				Yangi bilim beruvchi, bilimlarni shakllantiruvchi
Dars metodi:				“Interfaol metodlar”, “Guruhlarda ishlash”, “Test sinovi” , “BINGO” o’yini
Dars jihozi:				darslik, xarita, ko’rgazmali va didaktik materiallar, proyektor, AKT
	DARSNING BLOK CHIZMASI:
№		DARS BOSQICHLARI:			Bajariladigan ish mazmuni		Ajratilgan vaqt
1		Tashkiliy qism			Salomlashish, davomatni aniqlash, sinfni darsga tayyorlash,kun tarixi aytiladi	3 daqiqa
2		O’tilgan mavzuni Takrorlash			Takrorlash, mustahkamlash, yangi mavzu bilan bog’lash	10 daqiqa
3		Yangi dars mavzusi mazmunini tushuntirish			Yangi mavzuni tushuntirish	14 daqiqa
4		Yangi mavzuni mustahkamlash			Yangi mavzuni mustahkamlash	13 daqiqa
5		Dars yakuni va baholash			G’olib guruhni aniqlash, rag’batlantirish. Darsning so’ngi xulosasini chiqarish	3 daqiqa
6		Uyga vazifa			O’qituvchi tomonidan uyga vazifa e’lon qilinadi va keyingi mavzuga tayyorlanib kelish yo’nalishini aytib o’tadi	2 daqiqa

Yangi dars mazmunining tayanch tushunchalari, atamalari, tarixiy sana va nomlar:

A.Makedonskiy, , akinak, sagaris, Baqtra, satrap, Politimet, Esxata, Nautaka, Oks

1. Tashkiliy qism:

O’quvchilar davomati aniqlanadi. Sinfning darsga tayyorgarligi tekshiriladi. Darsda psixologik iqlim yaratish, dars shiori va maqsadini e’lon qilish.
O’qituvchi tomonidan bugungi kunda tavallud topgan mashhur shaxslar, yurtimiz va jahon maydonida sodir bo’lgan muhim ijtimoiy-siyosiy ma’lumotlar, bayramlar haqida qisqacha ma’lumot berib o’tiladi.

2. 
   O’tilgan mavzuni takrorlash:

1. 
   Kir II massagetlar ustiga qachon yurish qilgan?
   

1. 
   Mil.Avv 530-yilda*
   
2. 
   Mil.Avv 535-yilda
   
3. 
   Mil.Avv 540-yilda
   
4. 
   Mil.Avv 545-yilda
   

1. 
   Fors Shohi Kir II qo’shinlariga qaysi daryodan kechib o’tish to’g’risida farmon beradi?
   

1. 
   Amudaryo*
   
2. 
   Sirdaryo
   
3. 
   Zarafshon
   
4. 
   Barcha javoblar to’g’ri
   

1. 
   “Bu jang.... barcha janglardan ham dahshatliroq edi” deb ta’kidlagan tarixchi olim?
   

1. 
   Gerodot*
   
2. 
   Poliyen
   
3. 
   K.K.Ruf
   
4. 
   Strabon
   

1. 
   Doro I hukmronligining birinchi yili qayerda unga qarshi xalq qo’zg’olon ko’targan?
   

1. 
   Marg’iyona*
   
2. 
   So’g’diyona
   
3. 
   Baqtriya
   
4. 
   Parfiya
   

1. 
   Doro I hukmronligining uchinchi yili kimlar ustiga yurish qiladi?
   

1. 
   Saklar*
   
2. 
   massagetlar
   
3. 
   skiflar
   
4. 
   qang’lar
   

1. 
   Satrap nima?
   

1. 
   viloyat*
   
2. 
   davlat
   
3. 
   shahar
   
4. 
   tuman
   

1. 
   O’rta Osiyoning forslar bosib olgan viloyatlari nechta satraplikka bo’lingan?
   

1. 
   1
   
2. 
   2
   
3. 
   3*
   
4. 
   4
   

1. 
   Mashhur Marafon jangida fors qo’shinlari markazida bo’lgan ........ muvaffaqiyatli urushganlar?
   

1. 
   skiflar
   
2. 
   saklar*
   
3. 
   baqtriyaliklar
   
4. 
   so’g’diylar
   

1. 
   qachondan boshlab O’rta Osiyoda tanga pullar tarqala boshlangan?
   

1. 
   Mil.avv VI-V- asrlarda
   
2. 
   Mil.avv VI-IV- asrlarda
   
3. 
   Mil.avv V-IV- asrlarda*
   
4. 
   Mil.avv VI-III- asrlarda
   

10. 
    Zargarlik buyumlarining yuksak darajada rivoj topganiga .........-yilda Amudaryo xazinasidan topilgan oltin va kumush buyumlar misol bo’la oladi?
    

1. 
   1857
   
2. 
   1867
   
3. 
   1877*
   
4. 
   1887
   

O’quvchilar tomonidan yo'l qo'yilgan xatolar birgalikda tuzatiladi. Fikrlar to’planib tahlil va qisqacha xulosa qilinadi.

3. Yangi dars mavzusi mazmunini tushuntirish:

O’rta Osiyo xalqlari jangchilari jangga sovut kiyib kirganlar, boshlarida dubulg’a bo’lgan. Xanjar (Akinak), jangovar oybolta (Sagaris) va nayzalar bilan qurollanganlar. Kamon o’qi va xanjar temir va bronzadan yasalgan. Jangchilar otda ham, piyoda ham jang qila olishgan. Dushmanga qarsgi harbiy harakatlarni suvoriylar boshlab berganlar. Jangovar otlar ustiga va ko’kragiga temirdan yasalgan bargustivon yopilgan.

Akinak Sagaris

Miloddan avvalgi 330-yilda Makedoniyalik Aleksandr Qadimgi Fors davlatining Ahamoniylar sulolasidan bo’lgan oxirgi shoh Doro III ning qo’shinlarini tor-mor keltirdi. U Hindistonga yurish qilishdan oldin qo’shinlarining orqa tomonini xavfsizlantirish maqsadida Amudaryoning narigi tomonida yashovchi elatlarni bo’ysindirishga qaror qiladi.

Birinchi bo’lib uning yo’lini to’sgan shahar Baqtriya poytaxti Baqtra (Zariasp) bo’ldi. Bu vaqtda ahamoniylar sulolasining vakili Bess Baqtriya satrapi edi.

Mil.avv 329- yilda Makedoniyalik Aleksandr qo’shinlari Oks-Amudaryodan o’tib oladilar va ularni qarshisida Nautaka va Maroqanda shahri turar edi. Mil.avv 329-yilda Maroqanda egallandi. Qo’shinnig bir qismi shu yerda qoldirilib, asosiy qo’shinlar bilan Kurushkat shahrini bosib olish uchun Sirdaryo qirg’oqlari tomon yurishni davom ettirdi. Kurushkat shahriga Kir II asos solgan edi.
Makedoniyalik Aleksandr jangchilari

Qo’zg’olonchilarga qarshi So’g’diyona qalqi kurashga chiqadi. Qo’zg’olonga iste’dodli sarkarda Spitamen boshchilik qiladi. U Maroqandani qamal qiladi. Qamalda qolganlarga yordam uchun Aleksandr 3000 ga yaqin qo’shinni jo’natadi. Qadimda “Politimet” deb atalgan Zarafshon daryosi bo’yida makedonlarga pistirma qo’ygan Spitamen dushman guruhini tamomila qirib tashlaydi. Mil.avv 328-yil bahorida A.Makedonskiy va Spitamen o’rtasida hal qiluvchi jang bo’lib o’tadi. Kuchlar teng bo’lmaganidan Spitamen yengilib, yana cho’lga chekinadi. O’sha yerda u xoinlarcha o’ldiriladi.

Aleksandr Makedonskiy davlatining xaritasi va u tomonidan bosib olingan hududlar