Darsning jixozi

Darsning mavzusi: Kvadrat tenglama va uning ildizlari
Darsning maqsadi: a) o’quvchilarni mehnatsevarlik ruhida

tarbiyalash

b) o’quvchilarda tenglama va uning oid bilil

va ko’nikmalarxosil qilish

s) o’quvchilarda mavzuni amalda qo’llashga

oid yo’llanmamar berish

Darsning jixozi: darslik tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar
Darsni tashkil qilsh:

a) Tashkiliy qism.

b) O'tilgan mavzularni mustahkamlash.

1. O’quvchilar bilan doska yordamida savol javob o’tkazish

1. Darajaning kvadrat idlizi deb nimaga aytiladi?

2. Ko’paytmaning kvadrat ildizi deb nimaga aytiladi?

3. Kasrning kvadrat ildizi deb nimaga aytiladi?

Yangi mavzu bayoni:

Mavzu misollar bilan tushuntiriladi

O’quvchilarda savollarga javoblar olinadi, javoblar o’quvchilar yordamida to’ldiriladi va o’qituvchi javoblarga hulosa yasaydi.

Tarif: Kvadrat tenglama deb ax²+bx+c=0 ko’rinishidagi tenglamaga aytiladi, bunda a,b,c- sonlar, a≠0, x esa nomalum son.

Kvadrat tenglamaning a,b,c larida odatda bunday ataladi a-birinchi yoki bosh koefisiyent, b-ikkinchi koefisiyent, c-ozod had.

Masalan, 3x²-x+2=0 tenglamada bosh koeffisent 3, ikkinchi – koeffisent -1, ozod had 2.

1-masala. Tenglamani yeching: x²=64

Yechish: 64 ni chap qismga olib o`tamiz va kvadrat tenglamani hosil qilamiz:

x²-64=0

Chap qismni ko`paytuvchilarga ajratamiz:

(x-8) (x+8)=0

Demak tenglama ikkita ildizga ega: x₁=8, x₂=-8

x²=64 tenglamaning birinchi ildizi 64 sonining arifmetik ildizi, ikkinchisi esa unga qaramaqarshi son bo`ladi:

Odatda bu ikki yozuv birlashtirib yoziladi:

1-masalada javobni bunday yoziladi:

Demak x²=64 tenglama har qanday kvadrat tenglama keltirilishi mumkin bo`lgan x²=d tenglamaning xususiy holidir.

Teorema: x²=d tenglama, bunda d>0, ikkita ildizga ega:

Agar x²=d tenglamaning o`ng qismi 0 ga teng bo`lsa, u holda x²=0 tenglama bitta ildizga ega.

Agar d>0 bo`lsa, tenglama ikkita ildizga ega bo`ladi, d<0 bo`lsa tenglama xaqiqiy ildizlarga ega bo`lmaydi.

Masalan: x²=-25 tenglama haqiqiy ildizlarga ega emas.

Darsni mustakamlash.

O’quvchilarga 339-340 misollar tanishtirilib ularning olgan bilimlari bo’yicha mustaqil fikrlatib misollarni doskada ishlanadi.
Darsni yakunlash:

1. 
   O’quvchilarni qiziqtirgan savollarga javob berish.
   
2. 
   Kundaliklarga olgan bilimlarni qo’ydirish.
   
3. 
   Uyga vazifa berish.
   

341-misol, 342-misollarni bajarish.

SONLI MAQOLLAR.
1. Yetti o`lchab bir kes.

2. Bilagi zo`r birni yengar,

bilimi zo`r mingni.

3. Oltovlon ola bo`lsa,

og`zidagini oldirar.

To`rtovlon tugal bo`lsa,

unmaganni undirar.

4. Bir kishi ariq ochar,

yuz kishi suvni ichar.

5. Yahshi otga bir qamchi,

yomon otga ming qamchi.

6. Bir ochlikning bir to`qligi bor

7. Qing`ir ishning qiyig`i

40 yildan keyin ham chiqadi.

8. Sanamay sakkiz dema.

9. Bir yigitga yetmish hunar oz.