Дарснинг хронологик картаси

Режа

• Патологик жараёнлар ва касаллик ривожланишида ички шароитларнинг аҳамияти
• Этиологик омилларнинг патоген таъсирини ички шароитларга боглиқлиги
• Эндоген шароитларнинг организмда гипоксиянинг ривожланишига таъсири
• Ҳайвонларда тажрибавий гипоксия ҳолатини юзага келтириш
• Тажрибавий гипоксияда ички шароитларнинг касаллик ривожланишида ролини таҳлил қилиш

Мақсад

• Патологик жараёнлар ривожланишида шарт-шароитларнинг аҳамиятини ўрганиш, этиологик омилнинг патоген таъсирини ички омилларга боғлиқлигини тушунтириш. Турли ички шароитларда организмнинг маълум бир этиологик омилга қарши жавоб реакцияларини кузатиш ва уларни ўзаро боғлаб изоҳлаш. Шарт-шароитларнинг классификацияси. Патологик жараёнлар ривожланишида шарт-шароитларнинг тутган ўрни ўрганиш.

Машғулот таркиби. Назарий қисм

Инсон организмида касаллик келиб чиқишида щарт-шароитлар муҳим аҳамиятга эгадир. Касалликнинг шарт-шароити деганда, унинг пайдо бўлишига имкон берувчи ёки аксинча, унга тусқинлик килувчи турли ички ва ташки вазиятлар мажмуи тушунилади.

Шарт-шароитнинг этиологик омиллардан фарқи шуки, улар касалликнинг келиб чиқишида ҳал қилувчи, сифатий хосликни белгиловчи эмас, балки ёрдамчи ролни бажаради.

Шарт-шароит омиллар экзоген ва эндоген гурухларга ажратилади.

• Шарт-шароит омиллар экзоген ва эндоген гурухларга ажратилади.
• Экзоген шарт-шароит бу иқлим шароитлари, ҳайвонот ва ўсимлик дунёси, овқатланиш тарзи, мехнат шароитларидир. Буларни умуман ижтимоий - экологик шарт-шароит (омиллар) деб айтиш мумкин.
• Эндоген шарт-шароитлар деганда, одамнинг ёши, жинси ва конституциясига боғлик хусусиятлари, орган ҳамда системаларнинг структур-функционал ҳолати (маcалан, туғма ўзгариш, нуқсонлар) тушунилади.

Шуни айтиш керакки, у ёки бу омил маълум вақтда касалликнинг келиб чикишида шароит ролини айниқса, бошқа вақт унинг сабабчиси бўлиши мумкин. Масалан, юкори даражадаги иссиқ ҳарорат турли касалликлар (чунончи, ичак касалликлари)нинг келиб чиқишида шароит бўлса, бошқа вақтларда (мисол учун, гипертермия -иссикланишда) касаллик қўзғатувчи (сабаб) бўлади.
Шарт-шароит омиллар ўз таъсирини этиологик омилларга ҳам, организмга ҳам кўрсатади. Бундай таъсирлар организм учун ижобий ёки салбий аҳамиятга эга бўлиши мумкин.