Дарслик./Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ., Топилдиев С. Р. –Т

 
13.3. Инвестицияларнинг моҳияти, турлари, инвестицион фаолият ва 
давлат сиёсати 

Инвестиция (лот. кийинтирмоқ) ишлаб чиқаришни ривожлантириш 
мақсадида миллий ёки чет элларда иқтисодиётнинг турли тармоқларига 
капитал киритиш (қўйиш) маъносини англатади. Инвестиция (капитал 
киритиш) хусусий сектор ва давлат ичида ва хорижда турли иқтисодиёт 
тармоқларига ёки қимматбаҳо қоғозларига капитал маблағларнинг узоқ 
муддатга киритилиши ҳам ҳисобланади. 
Инвестициялар молиявий инвестиция,яъни акция, облигация ва бошқа 
қимматбаҳо қоғозларни сотиб олиш кўринишида ва реал инвестиция, яъни 
мамлакат ичкарисида ва чет элларда ишлаб чиқаришга капитал киритиш 
(қўйиш), шунингдек, ёш мустақил давлатларга қарз ва субсидиялар бериш 
шаклларида амалга оширилади. Инвестицияларнинг асосий ва айланма 
капитални қайта тиклаш ва кўпайтиришга, ишлаб чиқариш қувватларини 
кенгайтиришга қилинган сарфларнинг пул шаклидаги кўриниши ҳам мавжуд. 
У пул маблағлари, банк кредитлари, акция ва бошқа қимматли қоғозлар, 
техника ва технологиялар кўринишида амалга оширилади. Пул маблағлари 
кўринишидаги инвестиция номинал инвестиция, ана шу пул маблағларига 
сотиб олиш мумкин бўлган инвестицион ресурслар реал инвестиция 
дейилади. 
Инвестицияларга 
тадбиркорлик ва бошқа фаолият турларига 
йўналтирилган ҳамда бунинг натижасида фойда ёки ижтимоий самара 
вужудга келтириладиган барча турдаги мулкий ва интеллектуал 
қимматлиликлар киради. Бу қимматлиликлар пул маблағлари, кўчувчи ва 
кўчмас (қўзғалмас)мулк объектлари бўлган моддий неъмат ва буюмлар 
(қимматликлар), ер ва бошқа табиий ресурслардан фойдаланиш ҳуқуқлари, 
шунингдек, бошқа мулкий ҳуқуқлар, муаллифлик ҳуқуқлари, ноу-хау ва 
бошқа интеллектуал қимматлиликлар бўлиши мумкин. 
Инвестицион сарфлар, яъни ишлаб чиқариш воситаларини харид 
қилиш, ялпи талабнинг нархдан ташқари муҳим омили ҳисобланади. 
Нархларнинг мавжуд даражасида корхона сотиб олиши мумкин бўлган янги 
ишлаб чиқариш воситаларининг камайиши ялпи талабнинг камайишига, 

---

250 
аксинча корхона сотиб оладиган инвестициоан товарлар ҳажмининг 
кўпайиши ялпи талабнинг кўпайишига олиб келади.