Дарслик тошкент – iqtisodiyot – 2019

 
Таянч иборалар: 
жаҳон хўжалиги, халқаро иқтисодий муносабатлар, 
халқаро иқтисодий муносабатларни амалга ошириш механизми, ―очиқ 
иқтисодиѐт‖, автаркия, ташқи савдо квотаси, байналминаллашув, глобаллашув, 
меҳнат тақсимоти, ишлаб чиқаришни ихтисослашуви, кооперация, илмий-
техника инқилобининг таъсири. 
 

---

13 
Бобнинг қисқача хулосаси 
Жаҳон хўжалиги фаолиятининг ўзига хос тамонларидан бири халқаро 
иқтисодий мунасабатларнинг интенсив ривожланиб боришидир. Жаҳон 
хўжалигида давлат гуруҳлари, шунингдек иқтисодий ва ижтимоий-сиѐсий
ташкилотлар ўртасидаги муносабатлар кенгайиб, ривожланиб бормоқда. Ушбу 
жараѐнлар халқаро меҳнат тақсимотини чўқурлашуви ва ҳўжалик хаѐтнинг 
байналминаллашувида, уларнинг бир-бирига боғлиқлиги ва яқинлашувида, 
минтақавий халқаро тизимларнинг ривожланиши ва мустаҳкамланишида 
намоѐн бўлмоқда.
Замонавий жаҳон хўжалиги вужудга келмасдан олдин ҳам халқаро 
иқтисодий муносабатлар (асосан савдо кўринишда) мавжуд бўлиб, унинг 
ривожланиши саноат инқилоби билан чанбарчас боғлиқдир. Ана шу даврда
халқаро иқтисодий муносабатлар кенгайди ва чуқурлашиб, глобал характерга 
эга бўлди. Замонавий жаҳон хўжалиги – бу бозор иқтисодиѐтининг объектив 
қонунларига бўйсунувчи, ўзора боғлиқ бўлган миллий иқтисодиѐтлар 
бирлашмаси , глобал иқтисодий организмдир.
 
Халқаро меҳнат тақсимотининг ривожланишига таъсир этувчи омиллар 
ва ривожланишнинг ўзига хос томонлари, халқаро ихтисослашув ва ишлаб 
чиқариш кооперациясининг ўзига хос тамойилларини ўрганиш катта аҳамиятга 
эгадир.
 
 
Назорат учун саволлар 
1.
Жаҳон хўжалиги нима? 
2.
ХИМ тизимига нималар киради? 
3.
Жаҳон хўжалиги ривожланишининг босқичларини тавсифлаб беринг. 
4.
―Автаркия‖ нима? 
5.
Мамлакатлар ―очиқлиги‖ қандай кўрсаткичлар бўйича белгиланади? 
6.
―Очиқ иқтисодиѐтнинг‖ мазмуни ва моҳиятини тушунтириб беринг. 
7.
Глобаллашув нимани англатади? 
8.
Ташқи савдо квотаси нимани англатади? 
9.
Халқаро меҳнат тақсимотининг моҳияти қайси олимларнинг 
назарияларида акс эттирилган? 
10.
Халқаро меҳнат тақсимотига таъсир кўрсатувчи асосий омилларни 
характерлаб беринг. 
11.
Халқаро ишлаб чиқариш ихтисослашуви нима? 
12.
Ишлаб чиқариш ихтисослашувининг шаклларини кўрсатинг.