Angliyadagi tarixiy metod XIX asrning so’nggi choragida bir qancha ingliz yozuvchilari ortodoksal klassik nazariyani tanqid qildi va iqtisodiyotni o’rganishda tarixiy yondoshish tarafdori bo’lishdi. Bu yozuvchilar Germaniyadagidek birlashgan guruh tuza olmadilar, shuningdek ular nemis yozuvchilariga ochiqdan ochiq ta’sir ko’rsata olmadilar. Tarixiy induktiv yondoshish iqtisodiy fikrlardagi ingliz an’anasiga begona emas edi. Adam Smitning Xalqlar boyligi asarida aralashgan tarixiy va bayon qilingan ma’lumotlar, keng nazariy tizim bilan birgalikda bog’landi. Rikardo mavhum va deduktiv modellar tuzilishida iqtisodiyotning metodologiya-laridagi ko’plab o’zgarishlarni namoyish qildi, deyarli har qanday tarixiy va idoraviy tuzilishlardan holi edi. Rikardoning deduktiv sabablardan foydalanishi yuqori darajada yoqlangan va kengaytirilgan. Qanday bo’lsa ham J.S.Mill va Alfred Marshal, Smit metodologiyasi yo’nalishida ortga qaytishdi, o’zlarining ajoyib ilmiy ishlari va tarixiy, idoraviy, ma’lumotlar haqidagi bilimlaridan foydalanish, ularning nazariy tuzilmalari tub mohiyatini keltirib chiqardi.
Tarixiy metodning ingliz hamfikrlari yetakchisi T.E. Klif Lesli edi, uning klassik iqtisodiyot metodologik tanqidi ko’proq Rikardo va uni qo’llab quvvatlovchilarga yo’nalgan edi. Lesli inglizlarning munozarali vaziyatida yaroq-siz bo’lgan Smitning iqtisodiy nazariyasini davom ettirdi, sababi Smit metodologi-yasi muvozanatda asosli ko’rindi, chunki Smit xulosaga yetganda, tarixiy ma’lumotlardan foydalanishni kengaytirgandi. Arnold Toynbi (1852-1883) hayot-dan erta ko’z yumganligiga qaramay, uning iqtisodiy tarixchi sifatida bergan va’dasi hech qachon to’liq tan olinmagan, uning XVIII asr Angliya sanoat inqilobi ma’ruzasi (1884), Angliyadagi tarixiy yondoshishdan foydalanishning asosiy yo’nalishlarini tushunishga, sanoatlashgan iqtisodiyot muammolari natijasini ko’rsatishga ajoyib misol bo’ldi. Sanoat inqilobi atamasini Toynbi kashf qildi. Villiam Ashley (1860-1927) va Villiam Kunningham (1849-1919) ning ingliz iqtisodiyoti tarixidagi ishlari haliham yuqori darajada hurmat qilinadi. Boshqa yozuvchilar tarixiy metodlardan maxsus mavzularni tahlil qilishda foydalanishdi: Valter Bagehot(1826-1877) yozgan Lombard ko’chasi (1873), ingliz bank ishini klassik o’qish; va Jon. K. Ingram (1823-1907) nashr qildirgan Siyosiy iqtisodiyot-ning tarixi (1888) asarlari iqtisodiy nazariya tarixidagi, ingliz tilida yozilgan ilk kitoblar edi.
TORSTEIN VEBLEN Torstein Bunde Veblen (1857-1929) amerika ortodoksal talimotining otasi edi va ba’zan ta’sischisi deb atalardi. Uning noortodoksal nazariyaga qarama qarshi ilmiy va axloqiy qarashlari Qo’shma Shtatlardagi ortodoksal fikrlar rivojiga katta ta’sir ko’rsatdi. Veblenning turmush tarzi uning qarashlariga ta’sir ko’rsatgan. Chunki u norvegiyalik immigrantining o’g’li bo’lib, Viskonsin va Minesotta qishloqlarida katta bo’lgan edi. U Korleton kollejiga kirganida uning inglizcha nazorati buyruqlari Amerika jamiyat bilimlari kabi tanqis edi va u hech qachon amerika asosiy oqimiga to’liq qo’shila olmadi, u huddi ijtimoiy va iqtisodiy bema’niliklarni, Marsni tekshirgan kabi kulgili baholardi. Uning mukammalligi Kareltonda J.B.Klark tomonidan tan olindi, u keyinchalik marginal tahlil yaratish-ga hissa qo’shdi. Klarkning ruhlantirishi bilan Veblen maktabini bitirish uchun Sharqqa ketdi. U Yaledan o’zining falsafadagi doktorlik darajasini qabul qildi. Lekin o’qituvchilik kasbini egallashga layoqatsiz edi, ma’lum bo’lishicha bunga uning ateizm ruhidagi qarashlari sababchi bo’lgan. Shunday qilib Veblen fermaga qaytdi, kollejda yaxshi ko’rgan qizi bilan oila qurdi va yetti yilini o’qish va fikrlashga sarfladi. 35 yoshida, Kornelda doktorlik ishi ilmiy darajasini himoya qildi. Hali ham akademik vazifa topishga layoqatsiz edi, u Chikago universitetidagi ilmiy darajani qabul qildi, u nihoyat iqtisodiyot instruktorligini tanladi va unga siyosiy iqtisodiyot jurnali muharrirligi toprshirildi. U hech qachon universitet boshqaruchisi sifatida tanilmadi va hech qachon to’liq professorlik darajasiga yetib bormadi, hayotning qolgan qismini kollejdan kollejga ko’chish bilan o’tkazdi. Bu aniq emas, balki, uning omadsizligi ilmiy izlanishlari kasbiy tan olinishining qabul qilinishida edi. Uning ziyrakligi natijasida Amerika kapitalizmi tanqidi ta’min-landi. U deyarli hammasini e’tiborsiz qoldirdi, lekin uning eng yaxshi talabalari yoki shaxsiy hayoti turmush bilan bog’liq qiyinchiliklar va voqealar bilan chigal-lashgan edi. 1920 –yilning o’rtalarida, ichki siyosiy nizolardan bir necha yil keyin Amerika iqtisodiy asotsiatsiyasi bunday sharoitda Veblen asotsiatsiyaning prezidenti bo’lishini taklif qildi, u asotsiatsiyaga qo’shildi, va fikrini bildirdi. U kerakligida o’z vaqtida kelmaganlarni tasdiqlash taklifini inkor etdi.
Veblenning ayrilgan holdagi qishloqcha tarbiyasi uning falsafa mashg’ulot-larida ijtimoiy fanlarni keng o’qishi, Darvin revolutsiyasi mohiyatini chuqur qadrlashi uning Amerika kapitalizmini tahlil qilishida aks etgan. Uning ishlari sifatini uslubi va so’z tanlashi ko’rsatdi, buni ba’zi yozuvchilar yuqori darajada qiziqarli deb topishdi, boshqalari esa qo’llab quvvatlamadi. U o’quvchilarini ko’zga tashlanadigan iste’moldagi atamalarni ishlatish orqali noqulay holatga tushurishni yaxshi ko’rardi. Biz ham saqlangan tabaqaning ham yashirin aholining vakil-larimiz. Universitet prezidentlari, bular aql zakovatning sardorlari va amaliyotga to’sqinlik qilgan biznes odamlari xizmatining boshliqlari edi. Sanoat - bu odatdagidan ko’proq ishlab chiqarish va samaralilikning vijdonli to’xtatilishi talab qilinishidagi foyda edi. Veblen cherkovni “madaniy organizmdan holi bo’lgan tuynuk” sifatida tasvirladi. V.S.Mitchel Veblenning hazilni tushunishini, qadrla-shini e’tirof etdi; balki shuning uchun ham u iqtisodchilar tomonidan yaxshi tushunilmagan.
