Darslik toshkent – 2018 AsatullaevX., Allaberganov Z., Iqtisodiy ta’limotlar tarixi. Darslik. T.:, 2018, bet

Rikardoning iqtisodiy kelishuv predmeti
Iqtisodiyotning asosiy kontsepsiyasida Rikardo burilish yasadi. Adam Smit xalqlar boyligini aniqlashda merkantilist g’oyalariga tayandi, ammo Rikardo iqtisodiyotning asosiy maqsadi kapitalistlar va ishchilar o’rtasida daromadlarni taqsimlashni tartibga solish qonunini o’rganish deb hisoblagan:
Turgo, Stuart, Smit, Sismondi va boshqalar asarlarida ijara, foyda, ish haqi va boshqa tabiiy ma’lumotlar berilgan bo’lsa, siyosiy iqtisod muammolari: daromad va uni taqsimlash qonunlari ilmiy tahlil qilinmagan edi²⁰.
Rikardo daromadlarni taqsimlash funksiyasiga to’liq kirishib, uni tizimda makroiqtisodiyotni bir qismi sifatida tan oldi. Uningcha bu erda, uch sinf muammosi yotadi, bular: kapitalistlarni foyda olishga qiziqishi, yer egalarini renta olishi, ishchilarni ish haqi olishi. Kapitalistlarni aktsiyadan oladigan daromadini tushintirish uchun daromad, foiz, renta va ish haqi nazariyalari yaratildi. Xuddi Smit kabi Rikardo ham mikroiqtisodiy darajada ish olib bordi (lekin Rikardoning ko’p nazariyalari, jumladan aholi nazariyasi, ish haqi fondi ta’minoti, kadrlar, narxlar umumiy darajasi va iqtisodiyotning qisqa va uzoq muddatli barqarorlik kabilar makroiqtisodiy savollardir). Xususan, daromadlarni taqsimlashda narxlarning davriy o’zgarishiga to’xtalib o’tilgan. Umuman olganda daromadlarni taqsimlash funksiyasi zamonaviy iqtisodiyotining makro va mikro darajadagi oddiy ko’rinishi, makroiqtisodiyot nazariyasining esa bir qismidir. Shunday bo’lsada, u tomonidan ilgari surilgan qiymatning mehnat nazariyasi nisbiy narxlarni shakllanishiga tayanch nuqta bo’ldi. Boshqa tomondan, Maltus va Rikardoning iqtisodiyotning makroiqtisodiy barqarorlik g’oyalari pravoslav cherkov tomonidan qariyb bir asrga yopib qo’yildi.