Dars shiori: tabiat sirlarin o’rganar kimyo

O’tilgan mavzuni takrorlash

MAVZU:

Kimyoviy reaksiya

turlari

Kimyoviy reaksiyalarning alomatlari

Kimyoviy reaksiyalarning alomatlari

Gaz moddasi ajralib chiqishi bilan boradigan reaksiya

lar

Cho’kma hosil bo’lishi bilan boradigan reaksiya

lar

Dastlabki moddaning rangi o’zgarishi bilan boradigan reaksiya

lar

Issiqlik

(yorug’lik)

chiqishi bilan boradigan reaksiya

lar

KIMYOVIY

REAKSIYALAR

BIRIKISH

PARCHALANISH

O’RIN OLISH

ALMASHINISH

BIRIKISH

reaksiyalarida ikki yoki undan ortiq moddadan bitta yangi modda olinadi.

A + B + ….. = C

BIRIKISH REAKSIYASI

CI2 O2 H2

Ca

PARCHALANISH

reaksiyalarida bitta moddadan bir necha yangi moddalar hosil bo’ladi.

C = A + B + …..

PARCHALANISH REAKSIYASI Reaksiyani davom ettiring

• NH3 → ….. + …..

• AI2O3 → ….. + …..

• HgO → ….. + …..

O’RIN OLISH

reaksiyalarida oddiy modda murakkab moddaning tarkibiy qismi o’rnini oladi, natijada yangi oddiy va murakkab moddalar hosil bo’ladi.

AB + C = CB + A

O’RIN OLISH REAKSIYASI “Organayzer”

….. + HCI = MgCI2 + …..

K… + CI2 = K… + J2

….. + Cr2O3 = Al2O3 + …..

ALMASHINISH

reaksiyalarida murakkab moddalarning tarkibiy qismlari o’zaro o’rin almashadi.

AB + CD = AD + CB

Kimyoviy reaksiyalarning turlari

Ajralish

Biri

kish

Orin olish

Almashi

nish

Bitta murakkab moddadan ikkita yoki undan ortiq murakkab modda hosil bo’lsa, bunday reaksiyalar ajralish reaksiyasi deyiladi

Ikki yoki undan ortiq oddiy yoki murakkab moddalar (molekulalarining) birikishidan bitta murakkab modda hosil bo’lsa, bunday reaksiya birikish reaksiyasi deyiladi

Bitta murakkab modda tarkibidagi bir element atomi o’rnini boshqa element lishi natijasida yangi murakkab modda va oddiy modda hosil bo’lsa, bunday reaksiya o’rin olish reaksiyasi deyiladi

Ikki murakkab modda tarkibidagi elementlarning atomlariqayta guruhlanib, ikkita yangi modda hosil bo’lsa, bunday reaksiya almashinish reaksiyasi deyiladi

2H2O H2O+O2

2HgO = 2Hg + O2

2H2 + O2= 2H2O

2CO + O2 = 2CO2

CuSO4+Fe =

FeSO4 + Cu

CuSO4 + 2NaOH =

Cu(OH)2 + Na2SO4

ALMASHINISH REAKSIYASI “Juftini toping”

• CaCO3+NaOH

• AgCI+HNO3

• ZnS+NaCI

• Fe(OH)3+NaCI

Kimyoviy reaksiyalarda ajralib chiqadigan energiya kimyoviy energiya deyiladi.

Kimyoviy reaksiyalarda ajralib chiqadigan energiya kimyoviy energiya deyiladi.

Issiqlik (energiya) chiqishi bilan boradigan reaksiyalar ekzotermik (ekzo-tashqari) reaksiyalar deyiladi.

Issiqlik (energiya) chiqishi bilan boradigan reaksiyalar ekzotermik (ekzo-tashqari) reaksiyalar deyiladi.

Issiqlik (energiya) yutilishi bilan boradigan reaksiyalar endotermik (endo-ichkari) reaksiyalar deyiladi.

	Birikish	Parchalanish	O’rin olish	Almashinish
Mg + 2HCI = MgCI2 + H2			*
2AgNO3=2Ag + 2NO2 + O2		*
Na2CO3+Ca(OH)2=CaCO3+NaOH				*
2KCIO3 = 2KCI + 3O2		*
H2 + CI2 = 2HCI	*
P2O5 + 5C = 2P + 5CO			*
CaO + SiO2 = CaSiO3	*
SO3 + H2O = H2SO4	*
ZnS + 2HCI = ZnCI2 + H2S				*
2KBr + CI2 = 2KCI + Br2			*
2KOH+H2SO4=K2SO4+H2O				*
2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2		*

«CHARXPALAK»

UYGA VAZIFA:

19§ ni o’qib, savol va topshiriqlardagi 3 - mashqni bajarish.

E'TIBORINGIZ UCHUN

RAXMAT!