Dars mavzusi: Reaksiya tezligi haqida tushuncha. Reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar

b) molyar konsentratsiya va reaksiya tezligi orasidagi bog’liqlikni ifodalash:

M odda miqdorining hajmga bo‘lgan nisbati molyar konsentratsiyani ifodalaydi.

c )Tezlikka ta’sir etuvchi faktorlar haqida umumiy ma’lumot berish:

d) modda tabiatining reaksiya tezligiga ta’sirini izohlash:

Reaksiya tezligi bir nechta omillarga bog‘liq bo‘lib, ulardan birinchisi modda tabiatidir.

Tajriba namoyishi: Litiy,natriy va kaliy metallarining suv bilan o’zaro ta’siri

Tajriba tahlili:

Litiy, natriy va kaliyning suv bilan o‘zaro ta’siri misolida tajriba orqali tahlil qilamiz.

2Li+2H₂O=2LiOH+H₂↑ 2Na+2H₂O=2NaOH+H₂↑ 2K+2H₂O=2KOH+H₂↑

Yana reaksiyada ham asos va vodorod hosil bo‘ladi. Ammo Litiy ishtirokidagi reaksiya sekin, natriy va suvninh o‘zaro ta’siri shiddatliroq, kaliy faol bo‘lganligi sababli uning suv bilan reaksiyasi o‘ta shiddatli tarzda boradi. Isbot sifatida kaliy siqib chiqargan vodorodning yonishi bunga isbotdir.

Kaliy va litiyning har xil tezlikda reaksiyaga kirishishi ularning tabiati ya’ni electron berish xossasi bilan izohlanadi. Kaliy atomining radiusi kattaroq bo‘lgani uchun uning electron berishi natriy va kaliyga nisbatan tezroq amalga oshadi.