Дарс №27. Синф: 11. Фан

Номаълум моддани аниқлаш	Қадимда бу моддани славянлар - ропанка, греклар – петролеум деб аташган. Ҳозирги кунги номи араб тилидаги «нафта» сўзидан олинган бўлиб, у оқиш, инглизча «oil» -ёғ деган маънони беради. Кўпинча бу моддани «қора олтин» деб ҳам аташади. Бу қандай модда? (Нефть)
III.Янги мавзу: А)Янги мавзуни баён қилиш Ҳулоса:	1.Нефтнинг пайда бўлиши: Нефть жуда қадим замонлардан бери маълум бўлишига қарамай унинг ҳосил бўлиши хақидаги масала узоқ вақтга қадар муаммолигича қолаверди. Нефтнинг пайдо бўлиши ҳақидаги икки гипотеза: Биринчи г и п о т е з а – органик назария. Бу фикрни биринчи бўлиб М. В. Ломоносов айтди. 2,5 – 6 км чуқурликда 160ºС хароратда, юқори босим остида ўсимлик ва ҳайвонлар қолдиқларининг ҳавосиз чиришидан келиб чиқиши. Иккинчи г и п о т е з а - ноорганик назария. Д. И. Менделеев ҳам шу назария тарафдори эди.Унинг фикрича нефть Ер бағридаги қизиган металл карбидларининг ёриқлардан сизиб кирган сув билан ўзаро таъсир этишидан ҳосил бўлган. 2.Қозоғистондаги нефть кон масканлари Атирау ўлкасини энг биринчи бўлиб рус олими Н.А.Северцев ўрганган. У 1860 йили “Горный” журналида ҳозирги Доссор ҳақида ҳисобатни эълон қилган. Шундай қилиб, 1899 йили Атирауда биринчи нефть қудиғидан нефть отилди. Атирауда – Тенгиз, Мақат; Оқтўбе вилоятида – Шубарқудуқ, Кенгқияқ, Урал вилоятида – Қоратўбе, Мартиши, Камишин; Жанубий Манғистовда – Жетибой, Қорамандибас, Тосбўлат, Ўзен, Тенге, ва ҳ.к; Қизилўрдада – Қумкўл ва Қумасой, Қизилқия ва бошқа кон масканлари бор.Ҳозирги вақтда Қозоғистонда 160т а нефть кон масканлари иш олиб бормоқда. 3. Нефтнинг хоссалари ва таркиби. Лаб иши №2 Нефть –тиниқ қўнғирдан қора ранггача бўлган, ўзига ҳос ҳидли, мойсимон суюқлик.Сувда эримайди, бироқ органик эритувчиларда эрийди, тез ёнувчан модда