Daromad soligʻi

SOF MILLIY MAXSULOT (SMM)

Sof milliy mahsulot - muayyan davr davomi (odatda oy, chorak, yil)da mamlakat iqtisodiy faoliyatining umumiy yakunlarini tavsiflaydigan koʻrsatkichlardan biri; yalpi milliy mahsulot (YAMM)dan tarkibiga tegishli davrda isteʼmol etilgan asosiy kapital qiymati kiritilmagani bilan farq qiladi. Sof milliy mahsulotm. qiymati milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi. Nazariy jihatdan olganda Sof milliy mahsulotm xoʻjalik faoliyati natijalarini yalpi ichki mahsulot va YAMMga qaraganda aniqroq hisoblash imkonini beradi, chunki u tegishli davrda yaratilgan qiymatni hisobga oladi. Lekin amaliyotda Sof milliy mahsulotm. hisobkitoblaridan YAMMga qaraganda kamroqfoydalaniladi, bu esa isteʼmol etilgan kapital qiymatini aniq hisoblashning murakkabligi bilan bogʻliq.

Yoki boshqacah aytadigan bolsak  sof milliy mahsulot  bu ma'lum bir vaqt ichida millatning ishlab chiqarish omillari (amortizatsiyani chiqarib tashlash) tomonidan ishlab chiqarilgan barcha xizmatlar va yakuniy mahsulotlarning umumiy bozor qiymati. Bu yalpi milliy mahsulot bilan bog'liq.

Sof milliy mahsulot - bu milliy daromadni o'lchash va aks ettirish usullari bilan bog'liq bo'lgan makroiqtisodiy atama. Bu atama yalpi milliy mahsulot qiymatiga standart formulani qo'llash natijasida olingan ko'rsatkichni anglatadi.

Sof milliy mahsulotni hisoblashning maqsadi - yalpi milliy mahsulot hisoblangan davrda yuzaga keladigan investitsiyalarning amortizatsiyasini hisobga olgan holda milliy daromad ko'rsatkichini olishdir.

Garchi sof milliy mahsulot mamlakatning buxgalteriya hisobining asosiy o'ziga xos xususiyati bo'lsa-da, uni iqtisodiy tadqiqotlarda ishlatish odatda milliy daromad o'lchovi sifatida yalpi ichki mahsulot yoki yalpi milliy mahsulot bilan almashtiriladi, bu afzallik tarixiy ravishda tortishuvlarga sabab bo'lgan.

Sof ichki mahsulot bu ishlab chiqarishni amalga oshirishda foydalanilgan aktivlarning amortizatsiyasini chiqarib tashlagan holda, yalpi ichki mahsulotning natijasidir.

Agar sof ichki mahsulot chet elda sof daromad omilini ham o'z ichiga oladigan bo'lsa, u holda sof milliy mahsulot deyiladi.

Shu sababli, sof milliy mahsulot - bu bir millatning barcha tovarlari va xizmatlarining bozor qiymati, shuningdek, odatda bir yil davomida yalpi milliy mahsulot amortizatsiya hisoblanmagan deb nomlanadi.