Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Кураш чоралари. Карантин мақсадида, ловия донини ҳамда бу зараркунанда тушадиган дуккакли ўсимлик донларини четдан киргизиш масаласи ловия қўнғизининг тарқалиш доирасига қараб тартибга солинади. Бу қўнғиз тарқалган минтақалардан ловия келтириш зарур бўлиб қолган тақдирда ҳамда ловия қўнғизи белгилари бўлган донлар дезинсекция қилинади. Ловия ва бошқа дуккакли ўсимлик донлари омборларда ҳамда бу зараркунанда тарқалган жойларда дезинсекция қилинади.
Омборларни дезинсекция қилиш учун энг яхши препарат синиль кислотадир. Бинонинг ҳар 1 м³ га 100 г натрий цианид ва 200 г сульфат кислота сарфланади. Дезинсекция қилишда бинонинг ҳар 1 м³ га 15—35 г ҳисобидан метил бромид ёки 400—450 г ҳисобидан хлор аралашмаси ёки 25—35 г ҳисобидан хлорпикрин ишлатса ҳам бўлади. Озиқ-овқатга ишлатиладиган ловия ва дуккаклар термик усулда ҳам юқумсизлантирилади. Бу зараркунанда тушган далаларда қўнғизлар учаётган даврда ўсимликлар 12 % ли гексахлоран дусти билан чангланади.
Ловия ва бошқа дуккакли экинларни, донларнинг тўкила бошлашига йўл қўймасдан, ўз вақтида ўриб-йиғиб олиш зарур. Дон янчилган жойларда қолган хас-чўпларни йўқотиш лозим.


Хитой дон қўнғизи
Callosobrachus chinensis L.
Зарари. Хитой дон қўнғизи ҳам, ловия қўнғизи сингари, ловия, бурчоқ, нўхат ва сигир нўхат, ясмиқ донларига зарар етказади.
Тарқалиши. Афғонистон, Ҳиндистон, Индонезияда, Узоқ Шарқ мамлакатлари, Жанубий, Ўрта ва Шарқий Европада, Ўрта ва Жанубий Африкада, Маврикия оролида, Бермуд оролларида, Вест-Индияда ва Гавай оролларида учрайди.
Таърифи. Қўнғизнинг танаси калта овал шаклда; ранги қизғиш қўнғир, қанотустликлари бўйлаб ғуж жойлашган калта туклардан иборат қора ва оч рангли доғчалар ўтади. Орқасининг олд қисмининг асоси учига нисбатан кенгроқ. Кейинги болдирларининг ички томонида тишчалар бор. Қўнғизнинг тана узунлиги 2,5—3,5 мм келади. Эркак қўнғизларнинг мўйловлари тароқсимон, узун ўсиқчалари бўлган 8—10 бўғимли, урғочиларининг мўйловлари эса тасбеҳсимон шаклда. Ана шу белгиларга қараб, эркак ва урғочиларни билиб олиш осон. Личинка ва ғумбаги ловия қўнғизининг личинка ва ғумбагига жуда ўхшайди.