D xudoyberdieva

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS 

TA’LIM VAZIRLIGI 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SH. YO‘LDOSHEVA,  U. MASHARIPOVA,  

D. XUDOYBERDIEVA 

 

 

BOSHLANG‘ICH SINF 

O‘QUVCHILARINI LISONIY  

TAHLILGA O‘RGATISH 

(Qo‘llanma) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TOSHKENT – 2012 

---

 

2

УДК

: 172/179 (575.1) 

K

БК

 74.267.5 

Y72 

 

Y72      Sh. Yo‘ldosheva, U. Masharipova, D. Xudoyberdiyeva. 

Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini lisoniy tahlilga o‘rgatish. –T.: 

«Fan va texnologiya», 2012, 32 bet. 

  

ISBN 978–9943–10–783–0 

 

 

Mazkur qo‘llanmada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarini ling-

vistik ta’limiga o‘rgatish usullari yoritilgan. Lingvistik ta’lim 

mazmuni shakliga ko‘ra bir necha turli bo‘lib, qo‘llanmada bu tahlil 

turlari sinflar kesimida o‘tkazish, foydalaniladigan didaktik 

materiallar, tahlil darslarini o‘tkazish texnologiyalari ko‘rsatilgan. 

 

 

 

Taqrizchilar: M.Hakimova – 

pedagogika fanlari doktori,

 

dotsent;

  

                        M.Hamrayev – 

filologiya fanlari nomzodi,

 

dotsent   

 

 

 

 

Nizomiy nomidagi TDPUning 2012-yil, 14-iyun 11-sonli o‘quv-

uslubiy kengashida muhokama qilindi va  nashrga tavsiya etilgi. 

 

 

 

 

 

 

ISBN 978–9943–10–783–0 

 

 

© «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2012. 

---

 

3

 

SO‘Z BOSHI 

 

    Boshlang’ich ta’lim uzluksiz ta’lim tizimining eng muhim va 

murakkab  bo‘g’ini hisoblanadi. Bolalar bu bosqichda elementar 

o‘qish va yozish, hisoblash,  tabiat bilan  yaqindan tanishish, o‘zli-

gini anglash kabi ijtimoiy hayot uchun muhim bo‘lgan ko‘nikma va 

malakalarni egallashga muvaffaq bo‘ladilar. 

   «Kelajak yuksak intellektual salohiyat, bilim va kuchga ega 

bo‘lgan yoshlarniki, millatnikidir»

1

,  deb  ta’kidlaydi  prezident       

I.A. Karimov. Mamlakatimiz yoshlarini jahonning taraqqiy etgan 

davlatlari yoshlari bilan har jabhada  bellasha oladigan, kerak bo‘lsa, 

ulardan o‘z ustunligi bilan ajralib turishini ta’minlashning yagona 

yo‘li  ta’lim va tarbiyaga jiddiy e’tibor qaratishdan iboratdir. 

 Maktabda ona tilini o‘rgatishning mazmuni jamiyat rivojla-

nishining hozirgi bosqichida davlatimizning maktab oldiga qo‘ygan 

vazifalaridan kelib chiqadi. Bu vazifalar ko‘p qirrali bo‘lib, ularni 

bajarish o‘quvchilar ongini o‘stirishga, ularga g’oyaviy-siyosiy, 

ahloqiy, estetik va mehnat tarbiyasini berishga yo‘naltirilgan.           

 

Ona tilini o‘rganish natijasida o‘quvchilarda o‘z fikrini 

grammatik to‘g’ri, uslubiy aniq, mazmunli, ohangga rioya qilib 

ifodalay olish va uni imloviy  to‘g’ri yoza olish ko‘nikmalari 

shakllantiriladi. Bu vazifalarni muvaffaqiyatli hal etishda bosh-

lang’ich sinflarda o‘tkaziladigan lisoniy tahlilning ahamiyati katta. 

Lisoniy  tahlilga boshlang’ich sinf ona tili dasturida ham alohida 

ahamiyat berilgan. Unda 4-sinf o‘quvchilari fonetik, so‘z tarkibi 

tahlili, so‘z turkumlari yuzasidan va gapni elementar sintaktik tahlil 

qila olish malakalariga ega bo‘lishlari kerakligi ko‘rsatib o‘tilgan. 

Boshlang’ich sinflar “Ona tili” darsliklarida, o‘qituvchilar uchun 

yaratilgan metodik qo‘llanmalarda o‘quvchilarni lisoniy tahlilga  

o‘rga-tish yuzasidan yo‘l-yo‘riqlar berilmagan. Shu jihatlarni hisobga 

olib ushbu qo‘llanmani yaratishga jazm etdik. 

Qo‘llanmada boshlang’ich sinflarda o‘tkaziladigan lisoniy  tahlil 

tartiblari, didaktik materiallar bayon qilindi. Mualliflar ushbu 

                                                      

1

  I.Karimov «Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch» T.: «Ma’naviyat», 2008. 84-b

 

---

 

4

qo‘llanma yuzasidan kasbdoshlarning fikr-mulohazalarini mam-

nuniyat bilan qabul qiladilar.