D tojiboyeva, A. Yo‘ldoshev maxsus fanlarni o'qitish metodikasi

Talab va taklifning umumiy miqdorini topish uchun uning shkalasini aniqlashimiz kerak.
Talab — bu ma’lum bir vaqt mobaynida xaridorlar sotib olishi mumkin bo‘lgan narxlar bo'yicha tovarlar miqdorini ifodalovchi shkala.
Taklif — bu ma’lum bir vaqt mobaynida ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqarishi va ma’lum bir narxlarda sotishi mumkin bo'lgan tovarlar miqdorini ifodalovchi shkala.
Shu ta’rifimiz asosida taklif, so'ngra talab shkalasini hisoblab chiqamiz. Bu yerda shuni eslatib o‘tish kerakki, ko‘pincha, shkalani hisoblayotganda talabalar xatolikka yo‘l qo'yib, ma’lum bir narxda sotilishi mumkin bo'lgan tovarlar miqdorini aynan shu narx, shu miqdor bo‘yicha olishadi. Vaholanki, avvalgi miqdorni ham qo‘shish kerak. Chunki, 115 so'mdan 20 kg kartoshka sotib olishi mumkin bo‘lgan xaridor tabiiy, 105 so‘mdan ham sotib ol­ishga tayyor. Shuni hisobga olib, taklif va talab shkalasini hisoblaymiz.
Taklif shkalasi
Jadvalning birinchi ustunida sotish narxi, ikkinchi ustunda shu narxda ishlab chiqaruvchilarning sotadigan kartoshkalari miqdori,

Narx	10 kg. kartoshkani shu va undan	Taklif
(so‘m)	yuqori narxda sotishga tayyor sotuvchilar	shkalasi
105	4 ta sotuvchi (= 40 kg)	40
115	6 ta sotuvchi (= 60 kg)	100 (40+60)
125	6 ta sotuvchi (= 60 kg)	160 (100+60)
135	4 ta sotuvchi (= 40 kg)	200 (160+40)
145	4 ta sotuvchi (= 40 kg)	240 (200+40)
155	2 ta sotuvchi (= 20 kg)	260 (240+20)
165	2 ta sotuvchi (= 20 kg)	280 (260+20)
175	2 ta sotuvchi (= 20 kg)	300 (280+20)
185	2 ta sotuvchi (= 20 kg)	320 (300+20)
Talab shkalasi
Jadvalda taklifni hisoblaganday tarzda talab ko'rsatilgan. Talab
ilasi shu	va undan arzonroq narxda sotib olinishi mumkin
gan tovarlar miqdorini ko'rsatadi.
Narx	10 kg. kartoshkani shu narxda	Talab
(so'm)	va undan arzon sotib olishi mumkin bo'lgan xaridodar	shkalasi
195	4 ta xaridor (= 40)	40
185	4 ta xaridor (= 40)	80 (40+40)
175	4 ta xaridor (= 40)	120 (80+40)
165	4 ta xaridor (= 40)	160 (120+40)
155	4 ta xaridor (= 40)	200 (160+40)
145	4 ta xaridor (= 40)	240 (200+40)
135	2 ta xaridor (= 20)	260 (240+20)
125	2 ta xaridor (= 20)	280 (260+20)
115	2 ta xaridor (= 20)	300 (280+20)
105	2 ta xaridor (= 20)	320 (300+20)
Namoyish qilinuvchi va tarqatiluvchi material.
Kartoshkaga talab va taklif.

Shart- noma nomeri	Sotuv- chining (oluvchi- ning) ismi	Narx		10 kg kartoshka summasi			Yu- tuq	Za­ rar
		Kartoch­ ka bo‘yicha	Bitim bo'yi­ cha	Kartoch­ka bo‘yi- cha	Bitim bo'yicha
1 2 3	Nodira	115	125	1150	1250		100
1-raund jami
1 2 3
2-raund jami
Bitimlarning hammasi

Namoyish q Guruhning	ilinadigan material lisob vedomosti
1 kg kartoshka narxi, kg/so'm	• 1-raund (sinovchi)	2-raund (bitim soni)	3-raund (bitim soni)	2 va 3-ra- undning nati­jasi (bitim so­ni va miqdori)
105 115

195

E

1Я5

о

175

ж

£

165

t55

145

135

125

115

105

95

X

\

*

-Я

ч

1

у

>4

И

:.Ч

ч

$

i

\

!

'Ж

щ

. 1 V

Щ

гё*5'-{

■*

8

о

о «о

о се

е о

о

о щ

о 'С

о

о (D <м

О СМ CJ

о Я N

о <о IN liqc

э оа <м lor,

о я kg

в «NJ <п