Д. Т. Абдукаримов

 
Муҳокама учун саволлар: 
1. Хўжаликларда жорий этилган нав ва уруғ назоарти қандай 
назоратларга бўлинади? 
2. Нав назорати нима? 
3. Уруғлик назорати нима? 
4. Давлат нав назорати нима? 
5. Уруғликларни сертификатлаш ва уларни сифатини назорат қилиш 
давлат марказининг вазифалари нимадан иборат? 
6. Апробация қилиш нима ва унинг вазифалари? 
 
2.2.1. Амалий-лаборатория машғулоти. Беда ва нўхат экинлари уруғини 
кўкариш кучи ва униб чиқиш қобилятини аниқлаш 
 
Машғулот мақсади:
Талабаларни дала экинларининг уруғларини экиб, 
ўрганиб кўриш мабойнида уруғларнинг физиологик етилиши, уруғларни униш 
шароитлари, униб чиқиш учун оптимал ҳарорат. Уруғнинг лабораторияда 
унувчанлигини фоизларда ҳисоблаш ва уга кўра даладаги унувчанлигини 
аниқлаш тартиби билан таништириш, экиш сифатлари ва уларни аниқлаш 
усуллари билан таништириш.
Топшириқ. 1.
Уруғнинг кўкариш кучи ва униб чиқиш қобиляти 
тушунчаларини ўрганиш. 

---

244 
2.
Уруғни кўкариш кучи ва униб чиқиш қобилятини аниқлаш. 
Агрономик нуқати назардан уруғнинг униши унда ѐш ниҳол ҳосил 
бўлиши билан аниқланади. Уруғнинг униши мураккаб жараѐн бўлиб, F.Nobbe 
уни асосан уч хил холатга бўлади: 
А) сувни шимиш; 
Б) заҳира моддаларнинг еримайдиган холдан ерийдиган шаклга ўтиши; 
В) уна бошлаши. 
 
1. Сувни шимиш фазаси. 
Қуруқ уруғ юқори тортиш кучи билан сувни 
шимади. 500-700 атмосфера, жуда ҳам қуруб қовжураб кетган уруғларда 1000 
атмосфера куч билан сувнинг шимила бошланиши натижасида баъзан уруғ 
ѐрилиб униш қобилятини йўқотиши ҳам мумкин. Уруғ сувда тўйингандан 
кейин тортиш кучи тезда пасайади.
2. Активланиш фазаси. 
Уруғлардаги ферментлар, витаминлар, ўсишни 
тезлаштирувчи моддалар физиологик жихатдан актив холатга ўтиш натижасида 
заҳира моддаларнинг ериган холда ўсиш нуқтасига бориши таъминланади.