Д. Раҳматуллаева, У. Ходжаева, Ф. Атаханова

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

4 
КИРИШ. ЖАМИЯТ ҲАЁТИДА ЛИБОСНИНГ ЎРНИ. 
КИЙИМ ВА ЛИБОС ТУШУНЧАЛАРИ 
Халқ турмушининг бошқа соҳалари сингари миллий либосларни 
ўрганиш ҳар бир халқнинг этник тарихи ва маданиятини, унинг бошқа 
халқлар билан ўзаро алоқаларини тадбиқ этиш билан чамбарчас боғлиқдир. 
У моддий ва маънавий ёдгорликлар ичида халқларнинг миллий ўзига 
хослигини акс эттирувчи ва этник белгиларини кўрсатувчи мезон ҳам 
ҳисобланади. Шу маънода либос тарихини ўрганиш ер куррасида мана неча 
минг йиллардан бери яшаб келаётган халқлар бой маданий мероси, шу билан 
бирга уларнинг анъаналари, яшаш тарзи ҳақида каттагина маълумот ҳам 
беради. Либослар нафақат инсонларнинг табиий ва эстетик эҳтиёжларини 
қондиради, шу билан бирга уларда ҳар бир миллатнинг урф-одатлари, 
ижтимоий муносабатлар, мафкуранинг баъзи бир элементлари, диний 
эътиқод, нафосат ва эстетик нормалар ўз аксини топган. Бундан ташқари, 
кийимларда инсон яшаган жой ва замон, унинг ҳаётийлиги, қувончли ёҳуд 
қайғули воқеалар намоён бўлади. 
Кийим жамият моддий ва маънавий маданиятининг таркибий қисмидир. 
Бир томондан, у инсон меҳнати маҳсули сифатида маълум бир моддий 
қийматга эга бўлиб, маълум бир эҳтиёжларни қондирса, иккинчи томондан у 
амалий-безак санъати намунаси ҳамдир. Меъморий иншоатлар, меҳнат ва 
турмуш қуроллари сингари кийим ҳам маълум бир тарихий давр,
мамлакатнинг табиий иқлим шароити, халқнинг миллий ўзига хосликлари ва 
унинг гўзаллик ҳақидаги тасаввури ҳақида маълумот беради.
Кийим ва либос тушунчалари мазмун-моҳияти жиҳатдан бир-бири билан 
муштарак кўринса-да, ушбу тушунчалар ўртасида бирмунча фарқлар ҳам 
мавжуд.
Кийим деганда, аввало, инсон танасининг турли қисмларини беркитиш 
учун зарур бўлган, уни ташқи муҳитнинг турли таъсирларидан 
ҳимоялайдиган буюмлар тушунилади. Кийимнинг қатор турлари мавжуд. 

---

5 
Булар: ички кийим, устки кийим, турли узунликдаги пайпоқлар, пойафзал, 
бош кийимлари.
Мана шу предметлар турли вазифаларни бажарувчи аксессуарлар, 
безаклар, соч турмаги, пардоз билан бирга либосни ташкил этади. Айнан 
либос инсоннинг ижтимоий келиб чиқиши, унинг ўзига хос хусусиятлари, 
ёши, жинси, характери ва эстетик дидини намоён этади.