D r. X. Djuraev, Sh. Yu. Djabbarov, B. M. Umirzakov tarmoq protokollari

Uzatish manbasidagi to‘xtalishlar:
-
sarlovhalarni uzatishga ketadigan vaqt; 
-
har bir keyingi paketni uzatish jarayonida hosil bo‗ladigan intervallar 
natijasida yuzaga keladigan to‗xtalishlar. 
Har bir kommutatordagi to‘xtalishlar:
-
paket buferlanishi vaqti; 
-
quyidagilar orqali hosil bo‗ladigan kommutatsiya vaqti:
a)
paketning navbatda kutadigan vaqti (o‗zgaruvchan qiymat); 
b) paketning chiqish portiga ko‗chish vaqti.
Paketlar kommutatsiyasi amalga oshiriladigan tarmoq ikki abonent 
o‗rtasidagi o‗zaro aloqa jarayonini sekinlashtiradi, lekin tarmoq o‗tkazish 
qobiliyatini oshiradi.
2.2. Kanal pog‗onasi protokollari (Ethernet, virtual lokal tarmoq) 
Tarmoqni samaradorligini oshirish va xavfsizligini ta‘minlashda lokal 
tarmoqlarda VLAN lar tashkil etiladi. VLAN tarmog‗i lokal tarmoqda qurilmalarni 
guruhlaydi. VLAN tarmog‗i doirasidagi qurilmalar guruhi xuddi qurilmalar bitta 
o‗tkazgich yordamida ulangandek bo‗ladi. VLAN tarmog‗i fizik emas, mantiqiy 
bog‗lanishga asoslangan. 
VLAN tarmog‗i administratorga foydalanuvchilarni yoki qurilmalarni qaerda 
joylashganligiga bog‗liq bo‗lmagan holda qo‗llanilish sohasi yoki loyihalash 
guruhi funksiyasi bo‗yicha segmentatsiyani amalga oshirishga yordam beradi. 

---

39 
VLAN dagi qurilma xuddi o‗zining shaxsiy tarmog‗iga ega bo‗lgandek bo‗ladi. 
Kommutatorning ixtiyoriy porti VLAN ga tegishli bo‗lishi mumkin. Bir manzilli 
(unicast), ko‗p manzilli (multicast) va keng eshittirishli (broadcast) paketlarni 
uzatish va qabul qilish faqat o‗sha VLAN doirasida bo‗ladi. Har bir VLAN alohida 
mantiqiy tarmoq hisoblanadi. VLAN ga tegishli bo‗lmagan stansiyalar paketlarni 
jo‗natish uchun marshrutizatorlar orqali uzatiladi (2.4, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8, 2.9, 2.10, 
2.11-rasmlar).
2.4 – rasm. Ethernet kadrining kanal pog‗onasida joylashganligi 
2.5 – rasm. Kanal pog‗onasining qismlarga bo‗linishi 

---

40 
2.6 – rasm. Kanal pog‗onasining vazifasi 
2.7 – rasm. MAC manzilini tuzilishi 

---

41 
2.8 – rasm. VLAN maydonini tuzilishi 
2.9 – rasm. Ethernet kadrining maydoni 
2.10 – rasm. MAC manzilini ko‗rinishi 

---

42 
2.11 – rasm. MAC manzilini yozilishi 
Qo‗shimcha 4 bayt QoS va VLAN texnologiyalarini qo‗llash imkoniyatini 
beradi 
VLAN tarmog‗i LANning bir nechta segmentlarini qamrab oluvchi mantiqiy 
keng eshittirishli domenni yaratadi. Katta keng eshittirishli domenni kichik 
tarmoqlarga bo‗lish mumkin. VLAN tarmoqning samaradorligini oshiradi. Bitta 
VLAN tarmog‗idagi qurilma keng eshittirishli kadr uzatsa, bu kadrni ushbu VLAN 
doirasidagi qurilmalarning barchasi qabul qiladi. Boshqa VLAN dagi qurilmalar bu 
kadrni qabul qilmaydi.
Har xil foydalanuvchi guruhlarning qiziqishlarini hisobga olgan holda VLAN 
tarmog‗i kirish va xavfsizlikni ta‘minlash siyosatini amalga oshiradi. 
Xavfsizlik
: muhim ma‘lumotlarga ega bo‗lgan guruhlarni tarmoqning boshqa 
qismlaridan ajratiladi. Uning yordamida axborot mahfiyligini buzilish extimolligini 
kamaytiradi;