D. Q. Asqarova

Maktabgacha  ta'lim  muassasasida  mehnat  burchagi. 

Mehnat  burchagining 

ahamiyati  kattadir.  Bunda  bolalar  ishlatishi  mumkin  bo'lgan  quyidagi  asboblar 

saqlanadi: 

—bichish-tikish uchun kerak bo'ladigan igna, ip, tugmacha, gazlama, gardish, 

lentalar, qaychi, sim; 

—bog'dorchilikda  ishlatiladigan  asboblardan  tesha,  kurakcha,  xaskash, 

ketmoncha, leyka, chelakcha, jo'yak olish uchun tayoqcha va kurakcha; 

— mashg'ulot uchun kerak bo'ladigan yelim, qaychi, bigiz, pichoqcha, arra, egov 

va sanoat chiqindilari. 

Mashg'ulot davomida bolalarga asboblardan qanday foydalanish kerakligi o'rgatib 

boriladi. Bolalar tomonidan bajarilgan ishlar bilan tanishtiriladi. Buzilgan o'yinchoqlar 

---

88 

 

ta'mirlanadi. Mehnat tarbiyasini amalga oshirish uchun quyidagi ta'lim-tarbiyaviy 

talablarga e'tibor qilish lozim: 

—bolalar mehnati uchun zarur shart-sharoitni yaratish, ish joyi bilan ta'minlash; 

—kundalik rejimdan vaqt ajratish; 

—bolalarning  imkoniyatlariga  va  ularning  kuchiga  to'g'ri  keladigan  asbob- 

anjomlar tanlay bilish; 

—asbob-anjomlarni bolalar uchun qulay yerga joylashtirish; 

—barcha  gigiyena  talablariga  amal  qilish,  tozalik,  sof  havo,  binoning  to'g'ri 

yoritilishi. 

Mehnat  topshiriqlari  har  bir  bolaning  yoshiga  to`g`ri  kelishi,  bajarish 

muddatining  to`g`ri  taqsimlanishi,  mehnat  qilayotganda  qomatni  to`g`ri  tutishga 

e’tiborni qaratish. 

Turmushda  uchraydigan  hilma-xil  materiallar:qutichalar  (gugurt,  karton,  qand, 

kosmetika kremlari, tish pastalari, vitaminlar va shu kabilarning qutilari), g'altaklar, 

shishaning qopqoqlaridan bolalar o'yinchoqlar, sovg'alar tayyorlashadi. 

Ishlab  chiqarish  chiqindilari: 

porolon,  penoplast,  mis  sim 

bo'laklari.  Porolondan 

sabzavot va mevalarning xilma-xil shakllarini yasashda foydalaniladi. Yasalgan narsani 

bo'yash  uchun,  u  avval  toza  suv  bilan  namlanadi,  so'ngra  uni  siqib  olib,  bo'yoqqa 

bo'ktiriladi. 

Porolondan  yasalgan  narsalarni  bezatish  uchun  sim  bo'laklari  (rangli  qoplamali 

yoki qoplamasiz), mo'yna, gazlama qiyqimlari kerak bo'ladi. 

Tabiiy materiallar quyidagilar

: qoraqarag'ay va qarag'ay so'tasi: o'rmon yong'qqlari, 

cho'chqa  yong'oq,  kashtanlar;  qarag'ay  po'stlog'i,  qushlarning  patlari,  o'tlar,  poxol, 

mox,  po'stloq,  ko'knor  g'unchalari,    yong'oq  pallalari,  chig'anoqlar  va  boshqalar. 

Bularning  hammasi  qopqog'iga  teshikchalar  qilingan  yopiq  qutilarda  saqlanadi.  Agar 

quruq va qorong'i xonalar bo'lsa, ularni to'shalgan eski gazetalar ustida quritish mumkin. 

Bunday quritish tabiiy materialning tabiiy rangini va pishiqligini saqlash imkonini beradi. 

Agarda  tabiiy  material  (so'ta,  cho'chqa  yong'oq,  kashtanlar)  uzoq  saqlansa,  u  qotib 

qoladi. Shu sababli ularni kuzda yangilash lozim bo'ladi. 

Yuqorida aytib o'tilgan materiallar mashg'ulotlarni bolalar bilan birga o`tkazish uchun 

ham,  yakka  holda  foydalanish  uchun  ham  yetarli  miqdorda  bo'lishi  kerak.  Barcha 

materiallar  bolalar  mashg'ulotlardan  bo'sh  vaqtlarida  foydalana  olishlari  uchun  guruh 

xonasida o'z joyiga ega bo'lishi, ularning yonida esa ish uchun zarur asboblar turishi lozim. 

Kazein yelimdan 

karton va qog'ozdan narsalar yasashda foydalaniladi. Mashg'ulotdan oldin 

kazein  yelimi  kukuniga  iliq  suv  solib,  qaymoq  darajasidagi  quyuqlikka  ega  bo'lgunga 

qadar yaxshilab aralashtiriladi va shu zahotiyoq idishlarga solinadi. 

---

89