D. O‘rinbayeva m. Rahimova



Download 0,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet141/174
Sana07.01.2022
Hajmi0,89 Mb.
#328912
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   174
Bog'liq
DIKTANTLAR TO‘PLAMI (metodik ko‘rsatma)

ABU ALI IBN SINO  
Yevropada Avisenna nomi bilan mashhur bo’lgan Abu Ali ibn Sino qomusiy 
olim sifatida o’z davridagi fanlarning deyarli barchasi bilan shug’ullangan. 
Falsafa,  tabobat,  fizika,  kimyo,  matematika,  geologiya,  mineralogiya, 
astronomiya,  botanika,  din  tarixi,  musiqa,  she’riyat,  filologiya  va  boshqa 
fanlarga  oid  asarlari  allomaning buyuk  iste’dod sohibi  va  yirik  qomusiy  olim 
sifatida  shuhrat  qozonganining  yorqin  timsolidir.  Ilmiy  adabiyotlarda  Ibn  Sino 
qalamiga mansub 450 dan ortiq asar qayd etiladi. Ammo bizning zamonamizga 
ularning yarmidan ko’prog’i yetib kelgan xolos.  
Ibn Sino Buxoro  yonidagi Afshona qishlog’ida tug’ildi, yoshligi ham shu 
yerda  o’tdi.  So’ng  uning  ota-onasi  Buxoroga  ko’chib  keladi  va  u  Buxoroda 
mavjud bo’lgan ilmiy muhit ta’sirida ko’p fanlar bilan qiziqib shug’ullanadi. 
U  yoshligidanoq  noyob  iste’dod  va  xotira  egasi  bo’lib,  atrofdagilarni 
hayratga  soladi.  Uning  yoshligi  va  o’spirinlik  yillari  Buxoroda  Somoniylarning 
hukmronlik davriga to’g’ri keladi. Bo’lajak olim saroyning boy kutubxonasidagi 
kitoblardan foydalanadi, shahardagi kitob bozoridan noyob qo’lyozmalarni sotib 
olib bilimini oshira boradi.  
999-yilda  Somoniylar  hukumati  qulab,  shaharni  Qoraxoniylar  bosib  oladi. 
Ibn Sino bu davrda barcha ilmlarni egallagan va qator risolalar yoza boshlagan 
edi. 
IX  asr  boshlarida  Ibn  Sino  Xorazm  (Urganch)ga  ko’chib  keladi  va  shoh 
Ma’mun  saroyidagi  olimlar  bilan  tanishadi.  Bu  yerda  Ibn  Sino  Iroqiy,  Abu 
Rayxon Beruniy, Abu al-Xayr Xammar, al-Masihiy kabi olimlar davrasida ijod 
qilib,  bir necha risolalar  yaratadi. So’ng janubda Mahmud G‘aznaviy  davlatining 
xuruji orta borishi bilan Eronga yuz tutadi. Eroning Gurgon, Ray, Isfahon kabi 
qator shaharlarida sarsonlikda kezib, 1037 yili 57 yoshida Hamadonda kasallikdan 
vafot etadi. 
Ibn  Sino  Sharq  va  jahon  hazinasiga  tayanib,  o’zining  falsafa,  tabobat  va 
tabiat  ilmlariga  bag’ishlangan  "Shifo  kitobi"  ("Kitob  ash-Shifo"),  "Tib 
qonunlari"  ("Al-qonun  fit-tib"),  "Najot  kitobi"  ("Kitob  an-najot"),  "Bilimlar 
kitobi" ("Donishnoma") kabi yirik asarlarini yozdi. 
Ibn Sino falsafiy asarlarining eng yirigi "Ash-Shifo"dir. U  to’rt  qism  va  22 
jilddan  iborat  bo’lib,  unda  mantiq,  metafizika,  fizika,  matematikaga  oid 
masalalar  talqin  etiladi.  Ammo  unga  eng  katta  shuhrat  keltirgan  asar  «Tib 
qonunlari» bo’ldi (
226 ta so’z
). 
 

Download 0,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   174




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish