Ma’ruza – 2
MA’ R U Z A C H I :
P h . D . , M . Rakhimov
F A N :
M A ’ L U M O T L A R N I I N T E L L E K T U A L T A H L I L I
K A F E D R A :
K o m p y u t e r t i z i m l a r i
E m a i l
: r a x i m o v 0 2 2 @ g m a i l . c o m
Toshkent 2022
Ma’lumotlarning xususiyatlari.
Dataset …
2
Ma'lumotlar to'plamining turlari (
Data Sets
)
Eng keng tarqalgan ma'lumotlar - bu
yozuvlardan
tashkil topgan ma'lumotlar (yozuv ma'lumotlari).
Bunday ma'lumotlar to'plamiga misollar
jadval ma'lumotlari
, matritsa ma'lumotlari, hujjatli
ma'lumotlar, tranzaksiya ma'lumotlar kiradi.
Jadvalli ma'lumotlar
- har biri qat'iy belgilangan atributlar to'plamidan iborat bo'lgan yozuvlardan
iborat ma'lumotlar.
Tranzaksiya ma'lumotlari
- bu ma'lumotlarning maxsus turi bo'lib, unda tranzaktsiya bo'lgan har bir
yozuv qiymatlar to'plamini o'z ichiga oladi.
3
Document 1
s
e
a
s
o
n
tim
e
o
u
t
lo
s
t
w
i
n
g
a
m
e
s
c
o
re
b
a
ll
p
la
y
c
o
a
c
h
te
a
m
Document 2
Document 3
3
0
5
0
2
6
0
2
0
2
0
0
7
0
2
1
0
0
3
0
0
1
0
0
1
2
2
0
3
0
TID
Items
1
Bread, Coke, Milk
2
Beer, Bread
3
Beer, Coke, Diaper, Milk
4
Beer, Bread, Diaper, Milk
5
Coke, Diaper, Milk
Strukturaviy ma'lumotlarning muhim xususiyatlari
•
O'lchov miqdori
–
O'lchov muammolari
•
Siqilish darajasi
–
…
4
Ma'lumotlar obyektlari
•
Ma'lumotlar to'plami ma'lumotlar obyektlaridan iborat.
•
Ma'lumotlar
obyekti “mohiyatni”
ifodalaydi.
•
Misol:
–
savdo ma'lumotlar bazasi: mijozlar, do'kon buyumlari, savdo …
–
tibbiy ma'lumotlar bazasi: bemorlar, muolajalar kartasi …
–
universitet ma'lumotlar bazasi: talabalar, professorlar, kurslar … .
•
Shuningdek,
namunalar, misollar, ma'lumotlar nuqtalari, obyektlar deb ataladi
.
•
Ma'lumotlar obyektlari
atributlar bilan tavsiflanadi
.
•
Ma'lumotlar bazasi qatorlari -> bu ma'lumotlar obyektlari; ustunlar -> bu uning atributlari.
5
Atributlar
•
Atribut (
yoki
o'lchamlar, xususiyatlar, o'zgaruvchilar
): ma'lumotlar obyektining
xususiyatini ifodalovchi ma'lumotlar maydoni.
–
Masalan, mijoz _ID, ismi, manzili
•
Turlari:
–
Nominal
–
Ikkilik (binar)
–
Raqamli: miqdoriy
•
Intervalli masshtabli
•
Nisbiylik
6
Atribut turlari
•
Nominal:
toifalar, davlatlar yoki "narsalar nomlari"
–
Soch rangi =
{
qora, sarg'ish, jigarrang, kulrang, qizil, oq
}
–
oilaviy ahvoli, kasbi, ID raqamlari, pochta indekslari
•
Ikkilik
–
Faqat 2 ta holatga ega nominal atribut (0 va 1)
–
Simmetrik ikkilik : ikkala natija ham bir xil darajada bo’lishi muhimdir
•
masalan, qaysi jinsga tegishliligi
–
Asimmetrik ikkilik : natijalar bir xil darajada muhim emas.
•
masalan, tibbiy test (ijobiy va salbiy)
•
Konventsiya: eng muhim natijaga 1 qiymatni belgilash (masalan, OIV musbat)
•
Tartiblangan qiymatlar
–
Qiymatlarning mazmunli tartibi bor, lekin ketma-ket qiymatlar orasidagi kattalik noma'lum.
–
Hajmi =
{
kichik, o'rta, katta
}
,
darajalar, armiyada mavjud darajalar
7
Atribut turlari
•
Nominal:
toifalar, davlatlar yoki "narsalar nomlari"
–
Soch rangi =
{
qora, sarg'ish, jigarrang, kulrang, qizil, oq
}
–
oilaviy ahvoli, kasbi, ID raqamlari, pochta indekslari
•
Ikkilik
–
Faqat 2 ta holatga ega nominal atribut (0 va 1)
–
Simmetrik ikkilik : ikkala natija ham bir xil darajada bo’lishi muhimdir
•
masalan, qaysi jinsga tegishliligi
–
Asimmetrik ikkilik : natijalar bir xil darajada muhim emas.
•
masalan, tibbiy test (ijobiy va salbiy)
•
Konventsiya: eng muhim natijaga 1 qiymatni belgilash (masalan, OIV musbat)
•
Do'stlaringiz bilan baham: |