Д. Э. Артиқов, К. С. Аюпов Шамол энергияси ва ундан

3.3. Parrak shakllariga mos keluvchi nuqtaviy egri chiziqlarning va o‘lchamsiz koordinatalari
Parabola bo‘yicha bukilgan parrak (2.2 – rasmga qara) holatini ko‘rib chiqayotganligimiz uchun (2.4) formula bo‘yicha
,
bu yerda 3.1 – jadval bo‘yicha aniqlanadi.
3.2 – jadvalda kattaliklar keltirilgan.
3.2 – jadval
ning qiymatlari

k	0	1	2	3	4
	1,0	0,9375	0,75	0,4375	0

3.4. Rotor midel kesimining yuzasi
(2.7) bo‘yicha
,
bu yerda

boshlang‘ich ma’lumotlarda berilgan (1.1 – jadvalga qara).
S kattalikni xozircha hisoblamaymiz, chunki aniq bir o‘lchamga, xususan R ga nisbatansiz tavsifni olmoqchimiz.
3.5. Parrak oraliq kesim tekisligini gorizontal tekislikka og‘ish burchagi
(2.10) bo‘yicha
,
bu yerda 3.1 – jadval bo‘yicha aniqlanadi;
1.1 – jadvalda berilgan, .
_k burchak bilan bog‘liq bo‘lgan hisoblangan qiymatlar 3.3 – jadvalda keltirilgan.
3.3 – jadval
_k burchak bilan bog‘liq bo‘lgan parametrlar

k	0	1	2	3	4
tg k	0	0,333	0,667	1,0	1,333
k, градус	0	18,43	33,69	45	53,13
cos k	1,0	0,949	0,832	0,707	0,600

3.6. G‘ildirakning yordamchi tez yurishlik koeffitsienti
(2.16) bo‘yucha
,
bu yerda KK = 1, 2, …, n_yor.
1.1 – jadval bo‘yicha: n_yor = 3, , .
N_yor = 3 bo‘lganligi uchun КК = 1, 2 va 3.
KK ning mazkur qiymatlari uchun ni hisoblaymiz:
КК = 1:
КК = 2:
КК = 3:
Hisoblash namunasida Z_b = 6,55 holatini ko‘rib chiqamiz.
3.7. Moduli bo‘yicha maksimal bo‘lgan oraliq kesimining xujm burchagi
Ifoda (2.14) bo‘yicha
.
Z_b = 6,55 da k = 0, 1, 2, 3, 4 uchun, 3.3 – jadvaldan olingan cos_k va 3.2 – jadvaldan olingan lar uchun kattaliklarni olamiz (3.4 – jadval).
3.4 – jadval
kattaliklar

k	0	1	2	3	4
	8,78	8,9	9,8	14,75	—

3.8. Moduli bo‘yicha maksimal xujm burchagiga mos keluvchi ikkita azimutal burchak kattaligi
Ifoda (2.19) bo‘yicha
;
ifoda (2.20) bo‘yicha
.
Hisoblangan azimutal burchak kattaliklar 3.5 – jadvalda keltirilgan.
3.5 – jadval
va kattaliklar

k	0	1	2	3	4
	98,78	99,37	101,75	110,42	–
	261,22	260,63	258,25	249,58	–

3.9. Sonli integrallashda nisbiy radiusning minimal ruxsat berilgan qiymati
Ifoda (2.17) bo‘yicha
,
bu yerda ε = 0,001 (1.1 – jadvalga qara).
Hisoblashlar Z_b = 6,55 uchun olib borilganligi sababli .
3.10. bo‘yicha sonli integrallashda qadamlar soni
dan tashqari (3.2 – jadvalga qara) barcha qiymatlar kattadir.
Ifoda (2.21) bo‘yicha n = n_z –1, ya’ni n = 4 – 1 = 3.
3.11. Azimuntal _I burchaklarni aniqlash
Ifoda (2.23) bo‘yicha burchaklar bo‘yicha qadam
,
bu yerda n_ = 3 (1.1 – jadvalga qara).
Burchak _i:
.
n_ = 3 uchun і = 0, 1, 2, 3,
(3.6 – jadval)
3.6 – jadval
Burchak_i qiymati va unga bog‘liq bo‘lgan parametrlar

i	0	1	2	3
i, рад	0	2,094	4,188	6,283
sin (i)	0	0,866	- 0,866	0
cos (i)	1	- 0,5	- 0,5	1

3.12. Xujm burchagi
da profil tekisligida xujm burchagini hisoblashni keltiramiz.
bo‘yicha birinchi qadam uchun quyidagini olamiz (3.1 – 3.3 – jadvallarga qara). U holda ifoda (2.24) bo‘yicha
.
_i to‘rtta qiymatlari uchun (3.6 – jadval) quyidagiga ega bo‘lamiz




Qolgan uchun (3.1 – jadvalga qara)  xuddi shunday hisoblanadi.
3.7 – jadvalda _i to‘rtta qiymatida to‘rtta qiymatlari uchun  xujm burchagi qiymati hamda har bir uchun qiymatlari keltirilgan.
3.7 – jadval
Xujm  burchagining qiymatlari

	 = 0	 = 120	 = 240	 = 360
0	0	-8,146	8,146	0	8,78
0,25	0	-8,29	8,29	0	9,8
0,5	0	-9,27	9,27	0	10,5
0,75	0	-14,51	14,51	0	14,75

Har bir uchun  qiymati _max bilan sollishtiramiz. Ko‘rinib turganidek .

3.13. Boshlang‘ich ma;lumotlarda berilgan profil aerodinamik tavsiflari hamda hisoblangan  burchaklari bo‘yicha va larni aniqlash
3.7 – jadvaldagi  ning uchta xarakterli nuqtalari uchun va hisoblashni keltiramiz.
1.  = 0 uchun va larni olish.
1.2 – jadval bo‘yicha  = 0 nuqta mazkur jadval berilgan  massivga tegishlidir. Mazkur sonning raqami 4. U holda mazkur 4 raqamiga mos keluvchi va – jadval qiymati:


2.  = - 8,146 uchun va olish.
1.2 – jadval bo‘yicha  = - 8,146 nuqta jadvalning chetki chap nuqtasidan chaproqda yotadi. Bunday holatda 2 – bo‘limda aytilganidek, it raqamiga massivning 1-elementining raqami beriladi, ya’ni it =1. U holda ifoda (2.30) ga muofiq

Ifodalar (2.28) va (2.29) bo‘yicha:


3.  = 14,51 uchun va larni aniqlash.
1.2 – jadval bo‘yicha =14,51 nuqta massivning (11)=14 va (12)=16 nuqtalari orasida yotadi. Mos holda, it =12, it - 1 = 11. Bu yerda  nuqta massiv ichida bo‘lgan holar o‘rinlidir.
1.2 – jadvaldan va qiymatlarini yozib olamiz:

it =12, it - 1 = 11.
Ifoda (2.27) bo‘yicha

Ifodalar (2.25) va (2.26) bo‘yicha


va _i larning boshqa qiymatlari va ular uchun topilgan  (3.7 – jadval) uchun yuqorida keltirilganga o‘xshah va larni olamiz (3.8 – jadval).
3.8 – jadval
_i, , va parametrlarning qiymatlari

	i , рад	 i
0,0	1 = 0 2 = 2,094 3 = 4,189 4 = 6,283	0 - 8,146 8,146 0	0,0 - 0,611 0,6098 0,0	0,0088 0,0325 0,0329 0,0088
0,25	1 =0 2 = 2,094 3 = 4,189 4 = 6,283	0 - 8,29 8,29 0	0,0 - 0,6215 0,6172 0,0	0,0088 0,0330 0,0337 0,0088
0,50	1 = 0 2 = 2,094 3 = 4,189 4 = 6,283	0 - 9,27 9,27 0	0,0 - 0,6956 0,6765 0,0	0,0088 0,0365 0,0396 0,0088
0,75	1 = 0 2 = 2,094 3 = 4,189 4 = 6,283	0 -14,51 14,51 0	0,0 -1,0885 1,046 0,0	0,0088 0,0548 0,0829 0,0088

3.14. Nisbiy shamol tezligining profil tekizligiga proektsiyasining kvadratini midel kesimidagi shamol tezligi kvadratiga bo‘linmasi

Ifoda (2.34) boyicha

.
bo‘yicha uchinchi qadam uchun hisoblash namunasini keltiramiz: , ya’ni ; (3.1 – 3.3 – jadvallarga qara). Burchak bo‘yicha _i – uchunch qadam bo‘lsin, ya’ni , ₂ = 4,189 rad, ya’ni ; ,

Shunga o‘xshash boshqa va  lar uchun kattalikni olamiz.
kattalik 3.9 – jadvalda keltirilgan.
3.9 – jadval
parametr qiymatlari

	 = 0, rad	 = 2,094, rad	 = 4,189, rad	 = 6,283, rad
0	57,003	37,353	37,353	57,003
0,25	50,989	32,492	32,492	50,989
0,5	34,985	19,989	19,989	34,958
0,75	14,943	5,971	5,971	14,943