D. D. Safarova sport morfologiyasi

S=f(P)
  •
f(L)
formulasi  bilan  aniqlanadi.  Bunda, 
S -
  tana  yuzasi, 
f(P)
  -   vazn 
omili
,f(L) —
 tana uzunligi omili.
Og‘irlik  va  uzunlik  omili  ko‘rsatkichlar  Boyd  jadvalidan 
aniqlanadi. Yog‘ miqdorini aniqlash oson bajariladigan usullardan 
b o iib , maxsus asboblami talab qilmaydi.
109

---

Yog‘  to‘qimasi  organizmda  eng  o ‘zgaruvchan  tuzilma  hisob- 
lanadi.  Turli  stress  omillar  ta’sirida  umumiy  yog‘  miqdori  tez 
o ‘zgaradi,  kamayadi yoki  ko‘payadi.  8  yoshdan  16  yoshga qadar 
o‘g‘il bolalarda yog‘ning umumiy miqdori 3,8 kg dan 8,9 kg gacha 
oshadi.  Turli yoshdagi qizlarda yog‘ning miqdori o ‘g ‘il bolalarga 
nisbatan  doim  yuqori  yuradi.  18-30  yoshli  erkaklarda  yog‘ning 
miqdori  tana  massasiga  nisatan  11-14%,  46-60  yoshda  esa  -  
20-22% ni tashkil qiladi. Ayollarda 18-30yoshdayog‘ komponenti 
23  % atrofida, 45-70 yoshda esa -  32% gacha yetishi mumkin.
Jismoniy  faollik,  ertalabki  gimnastika  mashg‘ulotlari,  yur- 
ish,  yugurish  sogiomlashtiruvchi  ahamiyatga  ega  b o iib ,  tana 
vaznining norma me’yorlarida saqlashga yordam beradi.
Yog‘sizlantirilgan  massa  tarkibini  muskul  va  suyak  kom- 
ponentlari  tashkil  etadi.  Muskul  komponentini  aniqlashda  yelka, 
bilak, son va boldirda muskul to‘qimasi yaxshi rivojlangan 4 qism- 
ning radiusidan o‘rtachasini topishga asoslangan b o iib ,  quyidagi 
formula bilan ifodalanadi: