•d a V r n a s h r iy o t I t o s h k e n t

Harbiy-dengiz floti

Ancha vaqtgacha savdo kemalari bilan harbiy kemalar orasida hech 

qanday farq bo'lmagan. Lekin, davlatlar o'rtasida dengizga hukmron- 

lik  qilish  maqsadida turli  nizolar  kelib  chiqa  boshlagach,  qurollar  bi­

lan jihozlangan  harbiy kemalarga ehtiyoj paydo bo'la boshladi.  O'sha 

otmish davrlarda Venetsiya eng qudratli dengiz respublikasi  bo'lgan. 

Galera  deb  atalgan  yangi  harbiy  kema  turi  aynan  shu  yerda  barpo 

qilingan.  Raqiblar  avvaliga  uning  beo'xshov  uzun  tumshug'i  ustidan 

kulganlar.  Ular aynan shu jihati  bilan galerlar deyarli ming yil davomi- 

da dengizda hukmronlik qilishini xayollariga ham keltirmaganlar. Den­

giz janglarida  eshkakchilar  bor  kuchi  bilan  galeraning  tezligini  oshi- 

rib,  tumshug'i  bilan  raqib  kemasiga sanchilib  kirgan va  hosil  bo'lgan 

ko'prikdan venetsiyaliklar dushman kemasiga tashlanganlar.

XVII  asrning  oxiriga  kelib  rus  harbiy  flotining  tarixi  boshlangan. 

Podshoh  Pyotr  I  ning  buyrug'i  bilan  birinchi  savdo  va  harbiy  kema­

lar  qurilishi  boshlangan.  1724-yilda  esa  dehqon  Yefim  Nikonov 

loyihasi  asosida suvosti  qayiqlari  paydo  bo'ldi.

Uni yog'ochdan  yasab,  ustiga charm  qoplandi 

va  shahsan  Pyotr  I  ishtirokida  suvga  tushirildi.

Suvga 3 - 4  metr chuqurlikka tushgach,  suvos­

ti  qayig'i  suv  tubiga  urilib  shikastlandi.  Pyotr  I 

qayiq  korpusini ta ’mirlashni  buyurdi,  ixtirochini

«Butsentavr» nomli venetsiya parad galerasi

---

Aviatashuvchi -  ulkan suvda suzuvchi aerodrom

esa jazolamadi. Birinchi metalldan yasalgan qayiq  1834-yilda rus mu- 

handisi  Karl  Shilder  loyihasi  asosida  bunyod  etilgan  va  u  13  metr- 

gacha chuqurlikka tusha olgan.

XX asrda  konstruktorlar tomonidan  harbiy  kemalarning  juda  ko‘p 

yangi turlari barpo etildi.  Ularning ichida eng  kattalari -  aviatashuv- 

chilar.  Aviatashuvchining  ulkan  palubasi jangovar samolyotlar uchun 

aerodrom  xizmatini  bajaradi.  Berilgan  buyruq  asosida  ular jangovar 

topshiriqni  bajarish  uchun  kemadan  havoga ko'tariladi va  bombalar- 

ni  nishonga tashlab yana o‘z joyiga qaytishadi.  Rossiya flotining  eng 

katta aviatashuvchisi -  «Admiral Kuznetsov» hisoblanadi. Unga dush­

man  torpedasini  kemaga  yaqinlashmasdanoq  yo'q  qiluvchi  maxsus 

uskuna o'rnatilgan.

Zamonaviy suvosti kemalari o ‘zining  «ajdod- 

lari»dan  tubdan  farq  qiladi.  Torpedalar,  ra- 

ketalar  va  m inalar bilan jihozlangan  suvosti kem alari dah- 

shatli  kuchga  ega  b o ‘Hb,  ular  o ‘z  o ‘lcham lari  bilan  katta 

kemalarga tenglasha oladi.

---