D a V l a t k a d a s t r L a r I a s o s L a r I

АЛОҚА ОБЪЕКТЛАРИ ДАВЛАТ КАДАСТРИ
АЛОҚА ОБЪЕКТЛАРИ ДАВЛАТ КАДАСТРИ
 
3.3. ALOQA OBYEKTLARI DAVLAT KADASTRI  
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
Aloqa  obyektlari  davlat  kadastri  bu  obyektlarni,  geografik  holati,  huquqiy 
maqomi,  miqdor  va  sifat  tavsiflari  hamda  iqtisodiy  bahosi  to‘g‘risidagi  yangilab 
boriladigan ishonchli ma’lumotlar tizimidir. U davlat kadastrlari yagona tizimining 
tarkibiy  qismi  hisoblanadi  va  O‘zbekiston  Respublikasining  barcha  hududidagi 
aloqa obyektlarini hisobga olish va baholash maqsadida yuritiladi.  
Quyidagilar Aloqa obyektlari davlat kadastri obyektlari hisoblanadi: 
-  xalqaro,  shaharlararo,  viloyat  va  tuman  ahamiyatiga  ega  bo‘lgan  telefon-
telegraf  stansiyalari,  shu  jumladan  turg‘un  aloqa  asbob-uskunalari  va  magistral 
liniyalari; 
- aloqaning tarmoq uzellari; 
-  shahar  aloqa  telefon  uzellari,  shu  jumladan  stansiyalari  va  chiziqli 
inshootlari; 
-  tuman  telekommunikatsiya  uzellari,  shu  jumladan  stansiya  asbob-
uskunalari, hududiy va qishloq chiziqli inshootlari; 
- aloqa radiorele chiziqlari stansiya va inshootlari; 
- yo‘ldoshli aloqa stansiyalari; 

---

99 
 
- qabul qilish-uzatish radiostansiyalari; 
-  ko‘chma  obyektlarga  ega  bo‘lgan  quruqlikdagi  radioaloqa  stansiyalari 
(shaxsan radiochaqiruv, radial tizimlar, uyali telefonlar); 
- radiotelevizion stansiyalar va rentranslyatorlar; 
- simli eshittirish stansiyalari va tarmoqlari; 
- pochta va maxsus aloqa obyektlari. 
O‘zbekiston  Respublikasi  axborot  texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini 
rivojlantirish  vazirligi  Aloqa  obyektlari  davlat  kadastrini  yuritish  bo‘yicha 
vakolatli  organ  hisoblanadi.  Kadastr  davlat  hokimiyati  va  boshqaruv  organlarini, 
O‘zbekiston  Respublikasi  axborot  texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini 
rivojlantirish vazirligi, manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslarni aloqa obyektlari 
to‘g‘risidagi ishonchli kadastr ma’lumotlari bilan ta’minlash uchun mo‘ljallangan. 
Quyidagilar  Aloqa  obyektlari  davlat  kadastrini  yuritishning  asosiy  prinsiplari 
hisoblanadi: 
-  O‘zbekiston  Respublikasi  hududidagi  barcha  aloqa  obyektlarini  qamrab 
olish; 
-  makon  koordinatlari  yagona  tizimini  va  yagona  topografik  asosni 
qo‘llanish; 
- 
barcha 
obyektlar 
bo‘yicha  kadastr  axborotlarini  shakllantirish 
metodologiyasining yagonaligi; 
- kadastr axborotlarining ishonchliligi, ko‘rgazmaliligi va hujjatliligi; 
- kadastr axborotlarining ochiqligi. 
Aloqa  obyektlari  davlat  kadastrini  yuritish  bu  obyektlarni  ro‘yhatdan 
o‘tkazishni  ta’minlaydi,  yer  kadastri  hamda  bino  va  inshootlar  davlat  kadastrlari 
ma’lumotlaridan  majburiy  foydalanishni  nazarda  tutadi.  Aloqa  obyektlariga 
tegishli  yer  uchastkalari,  bino  va  inshootlarga  bo‘lgan  huquqlarni  davlat 
ro‘yhatidan  o‘tkazish  vakolatli  organlar  tomonidan  belgilangan  tartibda  amalga 
oshiriladi.  
Aloqa  obyektlari  to‘g‘risidagi  tizimlashtirilgan  kadastr  axborotlari  Davlat 
kadastrlari yagona tizimiga belgilangan tartibda, geoaxborot tizimining tugallangan 

---

100 
 
loyihasi  tarzida  beriladi.  Ma’lumotlar  elektron-raqamli  bazalarining  texnik 
parametrlari  (klassifikatorlar,  shartli  belgilar  va  boshqalar)  Davyergeodezkadastr  
qo‘mitasi bilan kelishishi kerak. 
Aloqa  obyektlari  davlat  kadastrini  yaratish  va  yuritish  ishlarini 
moliyalashtirish 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
axborot 
texnologiyalari 
va 
kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligi  apparati  ta’minoti  uchun  smetada 
nazarda tutilgan mablag‘lar, shuningdek qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa 
manbalar hisobiga amalga oshiriladi. 
Kadastrini  yuritish  O‘zbekiston  Respublikasi  axborot  texnologiyalari  va 
kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligining  quyidagi  tarkibiy  bo‘linmalari 
hamda vakolatli shaxslari tomonidan amalga oshiriladi: 
-  vazirlikni  ilmiy-texnika  va  marketing  tadqiqotlari  markazi  tarkibidagi 
Aloqa obyektlari davlat kadastri xizmati; 
- vazirlik tizimida faoliyat ko‘rsatadigan mulkdorlar yoki aloqa obyektlariga 
boshqa huquqlar egalarining kadastr xizmatlari. 
Aloqa 
obyektlar 
davlat 
kadastrini 
yuritish 
bo‘yicha 
ishlarni 
muvofiqlashtirish  va  metodik  ta’minlash  O‘zbekiston  Respublikasi  axborot 
texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligi  Aloqa  obyektlari 
davlat  kadastri  xizmati  tomonidan  amalga  oshiriladi.  O‘zbekiston  Respublikasi 
axborot  texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligi  Aloqa 
obyektlari davlat kadastri xizmati: 
- kadastr xizmatlari (vakolatli shaxslar) ishlarini muvofiqlashtiradi; 
-  tushayotgan  axborotlar  sifatini  nazorat  qiladi,  ularning  ishonchliligi  va 
Aloqa obyektlarining geoaxborot tizimiga kiritilishi uchun javob beradi; 
-  kadastr  axborotlarining  turi  va  sifatiga  talabni  muntazam  ravishda 
o‘rganadi, kadastr yuritish texnologiyasining takomillashtirilishini ta’minlaydi; 
-  aloqa  obyektlarining  geoaxborot  tizimini  joriy  etadi  va  uning  faoliyat 
ko‘rsatishini ta’minlaydi; 

---

101 
 
- kadastr xizmatlari aloqa obyektlarini  mavjudligi,  miqdori va sifati, bahosi 
va  ulardan  foydalanish  to‘g‘risidagi  hisobotlarini  o‘rganadi,  tahlil  qiladi  va 
umumlashtiradi; 
-  O‘zbekiston  Respublikasi  hududida  aloqa  obyektlarining  joylashish 
xaritasini tuzishni ta’minlaydi; 
- manfaatdor yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan kadastr axborotlaridan 
foydalanish tartibi va shartlarini belgilaydi; 
-  Davlat  kadastrlari  yagona  tizimiga  zarur  kadastr  axborotlarining  tezkorlik 
bilan taqdim etilishini amalga oshiradi;  
-  har  yili,  belgilangan  tartibda  Davyergeodezkadastr    qo‘mitasiga  Davlat 
kadastrlari yagona tizimi ma’lumotlar bazasiga kiritish uchun aloqa obyektlarining 
holati va ulardan foydalanilishi to‘g‘risidagi hisobotni taqdim etadi. 
Mulkdorlar  va  aloqa  kadastr  obyektlariga  boshqa  huquqlar  egalarining 
kadastr xizmatlari: 
- 
tasarrufidagi 
bo‘linmalar 
vakolatli 
shaxslarining 
faoliyatini 
muvofiqlashtiradi; 
- 
tasarrufidagi 
bo‘linmalar 
vakolatli 
shaxslarining 
hisobotlarini 
tizimlashtiradi va umumlashtiradi; 
-  Qoraqalpog‘iston  Respublikasi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahri  darajasida 
kadastr axborotlarini shakllantiradi; 
-  har  yili  1  martgacha  O‘zbekiston  axborot  texnologiyalari  va 
kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligi  Aloqa  obyektlari  davlat  kadastri 
xizmatiga  taqdim  etish  uchun  tasarrufidagi  aloqa  obyektlarining  holati,  bahosi, 
ulardan foydalanilishi to‘g‘risidagi yig‘ma hisobotlarni tuzadi.  
Tasarrufdagi bo‘linmalarning vakolatli shaxslari dastlabki bosqichda: 
-  yangi  aloqa  obyektlarini  hisobga  qo‘yadi,  ular  to‘g‘risidagi  hisobga  olish 
va baholash axborotlarini yig‘adi; 
- aloqa obyektlarining kadastr daftarlarini yuritadi; 
-  aloqa  obyektlarining  kadastr  rejalari  (xaritalari,  sxemalari)ni  tuzadi  va 
ularga tuzatishlar kiritadi; 

---

102 
 
-  aloqa  obyektlarining  miqdori  va  sifatidagi  joriy  o‘zgarishlar,  ularning 
qiymat  bahosi,  atrof  muhitga  ta’siri  to‘g‘risidagi  axborotlarni  to‘playdi  hamda 
ularni kadastr daftarlari, rejalari (xaritalari, sxemalari)ga kiritadi; 
-  har  yili  15  fevralgacha  mulkdorlar  va  aloqa  kadastr  obyektlariga  boshqa 
huquqlar  egalarining  kadastr  xizmatlariga  aloqa  obyektlarining  holati  va  bahosi 
to‘g‘risidagi hisobotni taqdim etadi. 
O‘zbekiston  axborot  texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini  rivojlantirish 
vazirligi  tizimidan  tashqarida  faoliyat  ko‘rsatuvchi  aloqa  obyektlari  mulkdorlari 
foydalanuvchilari  vazirlik  Aloqa  obyektlari  davlat  kadastri  xizmatiga  kadastr 
obyektlarining  geografik  holati,  huquqiy  maqomi,  miqdoriy  tavsiflari  va  bahosi, 
shuningdek ularning holatidagi joriy o‘zgarishlar to‘g‘risidagi axborotlarni taqdim 
etishlari shart. 
Aloqa  obyektlari  davlat  kadastrini  yuritish  bu  obyektlarining  barcha  turlari 
ro‘yhatini,  ularning  miqdor  va  sifat  tavsiflarini  hisobga  olishni,  iqtisodiy 
baholashni,  shuningdek  kadastr  axborotlarini  to‘plash,  tahlil  qilish,  ishlash, 
tizimlashtirish,  saqlash,  yangilashni  hamda  ularni  qonun  hujjatlarida  belgilangan 
tartibda manfaatdor foydalanuvchilarga berishni o‘z ichiga oladi. 
Aloqa obyektlari bo‘lmish shaharlararo aloqaning chiziqli inshootlari uchun 
yerlar  faqat  qurilish  davrida  ajratiladi.  Aloqaning  chiziqli  inshootlaridan 
foydalanish  jarayonida  yerlardan  foydalanish  tartibi  O‘zbekiston  Respublikasi 
Vazirlar  Mahkamasining  1998  yil  15  maydagi  210-son  qarori  bilan  tasdiqlangan 
Telekommunikatsiyalar  liniyalari  va  inshootlarini  muhofaza  qilish  qoidalari, 
boshqa  normativ-huquqiy  hujjatlar  bilan  belgilanadi.  Aloqa  obyektlari  ro‘yhati 
ularning  miqdor  va  sifat  tavsiflarini  hisobga  olish  hamda  ekologik-iqtisodiy 
baholash uchun asos hisoblanadi. 
Aloqa obyektlarining barcha turlari boshlang‘ich ro‘yhatga kiritiladi. Bunda 
asosiy 
ko‘rsatkichlar 
qayd 
etiladi, 
ushbu 
ko‘rsatkichlarning 
tarkibi 
Davyergeodezkadastr    qo‘mitasi  bilan  kelishgan  holda  O‘zbekiston  axborot 
texnologiyalari  va  kommunikatsiyalarini  rivojlantirish  vazirligi  tomonidan 

---

103 
 
tasdiqlanadigan  tegishli  normativ  hujjatlar  bilan  belgilanadi.  Ro‘yhatga  kiritish 
natijalari bo‘yicha har qaysi obyekt uchun pasport tuziladi. 
Miqdor  va  sifat  tavsiflarini  asosiy  hisobga  olish  vaqtida  foydalanishga 
topshirilgan  va  faoliyat  ko‘rsatayotgan  (sanoat  maqsadida  ishlatilayotgan)  har 
qaysi aloqa obyekti bo‘yicha amalga oshiriladi, keyingi o‘zgarishlar joriy hisobga 
olishda qayd etiladi. 
 
 
 
 
 
                                       
      4
*
                                 5
*
                                          7
* 
 
 
 
 
                                     3
* 
 
 
 
                                                   
 
                                                 2
*                                                    
6
* 
 
 
 
      
 
 
 
       1
*                                                                                                                                                                                     
1
*