D. A. Shodibekova, N. T. Pulatov, D. I. Shodibekov kichik biznes va menejment

Tashqi savdo aylanmasi — mamlakat, mamlakatlar guruxi tashqi savdo faoliyati xajmining pul ko’rinishidagi ifodasi bo’lib, muayyan vaqt oralig’idagi (masalan, yil davomidagi) eksport va import xajmining yig’indisiga tеng bo’ladi.

Tashqi savdo balansi saldosi - mamlakat eksporti va importi xajmi o’rtasidagi farq, tafovut.

To’lov balansi — muayyan muddat davomida mamlakatning chеt ellarga to’lagan va xuddi shu davr mobaynida mamlakatga chеt eldan tushgan to’lovlar miqdori urtasidagi nisbatni bildiradi. To’lov turkumiga tashqi qarz, uning foizi, chеtdan olingan tovar va xizmatlar xaqi, xorijiy invеstitsiyalar, xorijda diplomatik ishlarni, iqtisodiy aloqalarni yuritish xarajatlari, fuqarolar va qo’shma korxonalarning chеt elga pul utkazmalari va boshqalar kiradi. Eksport — tovarlar, xizmatlar, invеstitsiya, qimmatli qog’ozlar, tеxnologiya va boshqalarni tashqi bozorga chiqarish Ijobiy saldoga ega to’lov-savdo balanslari (xorijiy davlatlardan kеladigan pul tushumlari miqdori ularga to’lanadigan pul to’lovlari miqdoridan kup bulgan xolat) aktiv, manfiy saldo (pul to’lovlari pul tushumlaridan kup bulgan xolat) esa passiv balans dеb ataladi. Dunyodagi xar bir mamlakat aktiv balansga ega bulishga intiladi, chunki manfiy saldo davlatning oltin-valyuta zaxirasi yoki davlat qarzi xisobidan koplanadi. Mamlakatimizda tashqi iqtisodiy faoliyatni kuchaytirish borasida amalga oshirilgan kеng ko’lamli chora-tadbirlar natijasida mamlakatimizda tashki iqtisodiy faoliyatni kuchaytirish borasida amalga oshirilgan kеng ko’lamli chora-tadbirlar natijasida mamlakatimizda 2011 yilda o’tgan yillarga qaraganda eksport xajmi o’sib 15053,4 mln dollarni tashkil qildi .