D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

Ko„krakning  xususiy  chuqur  muskullari.  Qovurg‗alararo  muskullar 
qovurg‗alar orasida ikki qavat bo‗lib joylashgan. 
Tashqi qovurg„alararo muskullarning tolalari yuqoridan pastga va oldinga 
yo‗nalgan  bo‗lib,  bu  muskullar  umurtqa  pog‗onasidan  qovurg‗a  tog‗ayigacha 
cho‗zilgan. Qisqarganda qovurg‗alarni ko‗tarib, nafas olishda ishtirok etadi. 
       Ichki  qovurg„alararo  muskullarning  tolalari  pastdan  yuqoriga  va  oldinga 
yo‗nalgan.  Ichki  qovurg‗alararo  muskullar  to‗sh  suyagidan  qovurg‗a 
burchagigacha bo‗lgan joyni egallaydi. U qisqarganda qovurg‗alarni pastga tortib, 
nafas  chiqarishda  qatnashadi.  Diafragma  ko‗krak  va  qorin  bo‗shliqlari  orasida 

---

55 
 
gumbaz shaklida tuzilgan muskulli parda. Uning muskul tutamlari qovurg‗alarning 
pastki yoyidan, bel umurtqalari va to‗sh suyagining o‗simtasidan boshlanadi. 
Muskul  tolalari  yuqoriga  aylana  shaklida  ko‗tarilib,  aponevroz  gumbazni 
yuzaga keltiradi. Diafragma qisqarganda, gumbaz pastga tushadi va ko‗krak qafasi 
kengayib,  nafas  olish,  bo‗shashganda  esa  ko‗krak  qafasi  torayib,  nafas  chiqarish 
harakati  sodir  bo‗ladi.  Diafragmaning  muskul  qismida  qizilo‗ngach  bilan  aorta 
o‗tadigan, pay qismida pastki kovak vena o‗tadigan teshiklar bo‗ladi.