D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

Dinamik  stereotip.  Oddiy  hayot  sharoitida  odam  va  hayvon  organizmiga 
turli  xil  ta‘sirlovchilarning  murakkab  tizimi  ta‘sir  etadi.  Organizmning  bunday 
murakkab  ta‘sirlovchilarga  moslashishi  miya  yarim  sharlari  po‗slog‗ining  shartli 
reflekslar  analitik  -  sintetikfaoliyati  tufayli  amalga  oshiriladi.  Buning  natijasida 
kompleks  shartli  reflekslar  hosil  bo‗ladi.  Bu  miya  yarim  sharlari  po‗slog‗ining 
yanada murakkab faoliyati  bo‗lib, shartli reflektor faoliyati yoki dinamik stereotip 
hisoblanadi.  Dinamik  stereotip  deb  bir  vaqtda  bir  tartibdagi  shartli  reflekslarning 
uzluksiz  ravishda  tartib  bilan  kelishi  va  nerv  tizimida  bu  ta‘sirlarga  javob 
qaytariladi.  Dinamik  stereotip,  boshqacha  aytganda,  odamda  bir  necha  yillar 
davomida  shartli  reflekslarning  izchillik  bilan  kelib,  miya  po‗slog‗ida  qo‗zg‗alish 
va tormozlanish jarayonlarini hosil qilishdir. Dinamik stereotip har bir odam uchun 
o‗ziga  xos    bo‗lib,  odamdagi  odat  va  malakalarning  asosi  hisoblanadi.  Maktab 
yoshidagi  bolalar  bosh  miya  yarim  sharlari  po‗stlog‗ida  dinamik  stereotipi  hosil 
bo‗lish jarayonlarini tekshirish amaliy jihatdan muhim ahamiyatga ega. Darslarni 
fiziologik asosda  tashkil etish, kun tartibini   tuzish,   ovqatlanish,   mehnat   va   
dam   olishni   va   boshqa   faoliyat turlarini o‗quvchilar  nerv  tizimida dinamik 
stereotipi  vujudga keltirish yo‗li bilan amalga oshiriladi.