Conference proceedings

TETRAEDRİK FORMALI QIZIL NANOHİSSƏCİYİNİN RİYAZİ 
MODELLƏŞDİRİLMƏSİ 
Professor-cansultant, DrPh physics and mathematics, 
Ass.prof., 
Department of Adjunctre and Science,
Armed Forces War College of the Azerbaijan Republic, Baku, Azerbaijan 
E-mail: 
[e-mail]
, Mobil: [phone] 
𝑨𝒖
𝟐𝟎
 nanohissəciyi üşün yekun nəticə 
Tetraedrik formalı qızıl nanohissəciyinin elektron quruluşu genişlənmiş Hükkel metodu istifadə etməklə öyrənilmişdir. 
Qurulmuş vizual modelləri əsasında kompüter hesablamaları aparılmışdır. Tetraedrik formalı qızıl nanohissəciyinin 
orbital enerjiləri, ionlaşma potensialı, tam elektron enerjisinin qiymətləri, mexaniki, maqnit və s. parametrləri 
hesablanmışdır. Hesablamaların nəticələri göstərir ki, 
𝐴𝑢
20
qızıl nanohissəciyi yumşaq, elektrofil və stabil, yarım keçirici 
materialdır. Qadağan olunmuş zonanın qiyməti 
𝐸
𝑔
= 
2,968769eV, şüalanan fotonun dalğa uzunluğu 

= 0.419 mkm. 
Alınmış nəticələr göstərir ki, tetraedrik formalı qızıl nanohissəciyi xassələri kürə formalı qızıl nanohissəciyinin 
xassələrindən fərqlidir[13]. Bu isə nanohissəciyin xassələrinin onun ölçüsü, ondakı atomların sayı və formasından asılı 
olduğunu göstərir. Ölçülüləri 
~ 1 𝑛𝑚 
tərtibində olan tetraedrik formalı qızıl nanohissəciyinin mexaniki parametrlərinin 
hesablanmış qiymətlərinə əsasən onun mexaniki xassələri də təqribən həcmi qızıl materiallarıının mexaniki xassəsi 
kimidir. Ərimə temperaturunun hesablanmış qiyməti həcmi qızıl materialların Debay və ərimə temperaturunun 
qiymtlərindən uyğun olaraq təqribən 2 dəfə kiçik olub ölçüsündən asılıdır və ölçü kıçldıkçə nanohissəciyin Debay və 
ərimə temperaturunun qiymətləri azalır. Maqnit parametrlərinin hesablanmış qiymətlərinə əsasən adi qızıldan fərqli 
olaraq kiçik ölçülü tetraedrik formalı qızıl nanohissəciklərinin paramaqnit xassəyə malik olduğunu demək olar.