Conference proceedings

YÜKSƏK İSTİLİYƏ DAVAMLI MATERİALLARIN RİYAZİ 
MODELLƏŞDİRİLMƏSİ 
A.A. Bayramov*1[0000-0001-6672-2338] and A.Q. Həsənov2 [0000-0002-3642-1689] 
1
Armed Forces War College of the Azerbaijan Republic, Baku, Azerbaijan 
[e-mail] 
2
Armed Forces War College of the Azerbaijan Republic, Baku, Azerbaijan 
[e-mail]
 
Xülasə
.
Aerokosmik sənayenin yüksək inkişafı uçan aparatlara getdikcə daha ciddi tələblər qoyur: onlar sürətli, aşınmaya 
davamlı olmalı, istehsal və istismar xərcləri azaldılmalıdır. Uçan aparatların işinə dair bir sıra tələbləri nəzərə alaraq, onların 

---

hazırlanmasında istifadə olunan materialların keyfiyyətini ciddi şəkildə artırmaq lazımdır. Belə materiallar yüksək ərimə temperaturuna 
malik olub uçan aparatlarda burun əyilmələr, hava reaktiv mühərrikləri və 2000°S-dən yuxarı temperaturda işləyən qanadların iti aparıcı 
kənarlarında istifadə oluna bilər. Məqalədə, 
𝐻𝑓
6
𝐶
3
𝑁
2
kimyəvi quruluşlu hafnium karbonitritin elektron quruluşu PM3 kvant mexaniki 
metod istifadə etməklə öyrənilmişdi.
𝐻𝑓
6
𝐶
3
𝑁
2
kimyəvi quruluşlu hafnium karbonitrit materialların mexaniki, elektrik, optik və 
termodinamiki parametrlərinin bəzi qiymətləri qurulmuş vizual modellər əsasında PM3 kvant mexaniki metodu tətbiq etməklə 
hesablanmış və xassələri öyrənilmişdi. Hafnium karbonitritin üçün qurulmuş vizual modellər əsasında mexaniki, elektrik, optik və
termodinamiki parametrlərinin bəzi qiymətləri hesablamışdı. Nəticələr göstərir ki, yaxın gələcəkdə bu materiallardan hipersəs sürətli 
uçan aparatların konstruksiyalarının hazırlanmasında istifadə olunması mümkün olacaqdır. Düşmənin hava hücumundan müdafiə 
vasitələrindən keçə bilən və ani zaman müddətində hədəfləri məhv etmək üçün prinsipial yeni növ silahlar hazırlamaq olar.