Conference Paper

Ишлаб чиқарилган тўқималарнинг физик-механик хоссалари 
2-жадвал. 
Тўқи
м
ан
ин
г 
тарти
б ра
қа
м
и 
F-танда 
ипи 
йўналиш
и бўйича 
узилиш 
кучи 
F - арқоқ 
ипи 
йўналиш
и бўйича 
узилиш 
кучи, Н 
L, арқоқ ипи 
йўналиши 
бўйича 
узилишдаги 
узайиш, см 
L, танда ипи 
йўналиши 
бўйича 
узилишдаги 
узайиш, см 
Ҳаво 
ўтказувча
нлик, 
дм
3
/м
2 
*секунт 
Юза 
зичлиг
и 
гр/см
2
1 
247,5 
656,5 
3,6 
2,4 
169,9 
284,4 
2 
250,9 
637,5 
6,4 
0,8 
1265 
102,8 
3 
263,2 
407,9 
2,1 
1,1 
1283,3 
119,8 
4 
247,7 
666,46 
3,9 
4,03 
106,5 
241 
5 
285,2 
707,13 
7,3 
1,1 
446,66 
101,5 
6 
298,8 
471,5 
2,63 
1,6 
663,3 
119 
7 
307 
284,4 
2,1 
1,16 
1168,33 
108,2 
8 
282 
484,2 
2,66 
1,9 
1340 
121,9 
9 
287,9 
704,1 
6,96 
1,26 
237 
101,7 
10 
295,5 
290,43 
2,2 
1,83 
446 
110,7 
11 
256,2 
478,4 
4,26 
4,46 
110,3 
205,3 
12 
272 
590 
2,87 
2,03 
198,6 
128,3 
13 
282,5 
746,7 
6,4 
1,2 
242,6 
95 
14 
272,4 
348,4 
2,36 
2,3 
388 
117,0 
15 
222,8 
455 
2,63 
5,1 
337 
226,7 
16 
276,6 
643,3 
6,26 
0,93 
947,5 
96,9 
17 
298,7 
455,6 
2,5 
1,2 
1250 
128,5 
18 
307 
295 
2,1 
1,3 
1435 
115,2 
19 
292,4 
535 
2,8 
1,5 
530 
131,3 
20 
297,8 
758,7 
7,2 
1,1 
495 
101,5 
21 
293,1 
349,8 
2,4 
1,6 
955 
120,4 

---

Техник ва технологик фанлар со
ҳ
аларининг инновацион масалалари. ТДТУ ТФ 2020 
83 
2-жадвалдаги ишлаб чиқарилган тўқималарнинг арқоқ ипи йўналиши бўйича узилиш 
кучи натижаларининг таҳлили кўрсатилганда 20-рақамдаги тўқима энг юқори 
кўрсатгични, 7-тўқима энг паст кўрсатгични кўрсатмоқда. 20-рақамли тўқима билан 7-
рақамли тўқима таққосланганда 474,7Н куч фарқланишига асосий сабаб тўқиманинг 
ўрилиши ва зичлигидадир. 
Ишлаб чиқарилган тўқималарнинг танда ипи йўналиши бўйича узилишдаги 
узайиши кўрсатгичларининг натижаларидан маълумки, 15-рақамли тўқима энг юқори 
кўрсатгични, 2-рақамдаги тўқима эса энг паст кўрсатгични кўрсатиб турибди. Албатта 
ҳар қандай қотирма матоларнинг чўзилувчанлиги юқори бўлса, албатта бу инсон 
танасида ортиқча куч сарфламасдан енгилликни вужудга келтиради. 
2-жадвалдаги 
кўрсатилган 
ишлаб 
чиқарилган 
тўқималарнинг 
ҳаво 
ўтказувчанлик сифат кўрсаткичи натижаларидан маълумки 18-рақамдаги тўқима энг 
юқори кўрсатгични, 4-рақамли тўқима энг паст кўрсатгични кўрсатмоқда. 18- ва 4-
рақамдаги ишлаб чиқарилган тўқималар таққосланганда орасидаги фарқ 1328.5 
дм
3
/м
2
*секунтни ташкил этмоқда. Бу эса 18-рақамдаги тўқиманинг 4-рақамдаги 
тўқимага нисбатан 14 маротаба кўп ҳаво ўтказишини билдиради. Бизга маълумки, 
инсон танасидаги кийимнинг аво ўтказувчанлиги юқори бўлса, саломатликка фойдаси 
юқорилиги аниқланган. Шунинг учун ҳам инсон ички кийимларини асосан пахта 
толасидан тўқилган матолардан тикувчиликда ишлаб чиқарилади ва стандартларда ҳам 
белгилаб қўйилган.
Ишлаб чиқарилган тўқималарниг эгилишдаги бикрлигини аниқлашда [5] талаблар 
асосида ускунани тайёрланди ва кўрсатгичлар аниқланди. Ишлаб чиқарилган 
тўқималарнинг бикрлик кўрсатгичларини аниқланган натижалари 3-жадвалда 
кўрсатилган.