Collegium humanum varshava menejment universiteti andijon filiali psixologiya

 
2.5. .SHaxs dunyoqarashi va 
e’tiqodini o’zgartiruvchi omillar
Katta yoshdagi ijtimoiylashuvning o‘ziga xosligi shundaki, unda 
individualizatsiya jarayoni aniqrok, sezilarliroq kechadi. CHunki katta odam 
nafaqat tashqi ta‘sirlarni o‘zlashtiradi, balki o‘zidagi iqtidor, malakalar bilan 
boshqalarga ham tarbiyaviy ta‘sir, shaxsiy o‘rnak ko‘rsatish imkoniyaga ega 
bo‘ladi. SHu nuqtai nazardan, qarilikning ijtimoiy mohiyati shundaki, ota - 
bobolarmiz, onaxonlarimiz asosan o‘zlaridagi mavjud ijtimoiy tajribani 
boshqalarga (farzandlar, nabiralar, mahalladagi yoshlar va x-zo) uzatish bilan 
shug‘ullanadilar va bu narsa ayniqsa, SHarq halqlarida juda e‘zozlanadi. SHu 
sababli ham mustaqil yurtimizda qariyalar e‘zozlanadi, mahallaning boshqaruv roli 
kun sayin oshirilmoqda, oila - tarbiyaning bosh o‘chog‘i sifatida davlat himoyasida 
bo‘lib kelmoqda. Bu mustaqil davlat yoshlarida yangicha tafakkur va ongning 
shakllanishiga, yurtga sadoqat, vatanparvarlikning rivojiga o‘z hissasini qo‘shadi.
 
Jahon 
psixologiyasi 
ma‘lumotlarining ko‘rsatishicha, xulq-
atvorning muhim motivlaridan biri bo‘lib 
e‘tiqod hisoblanadi. Ba‘zi manbalarda 
unga mana bunday ta‘rif berilgan: 
e‘tiqod- shaxsni o‘z qarashlariga, printsiplariga, dunyoqarashiga muvofiq tarzda 
qarorga kelishga undaydigan muhim motivlar tizimidir. Boshqa so‘z bilan 
aytganda, e‘tiqod shaklida namoyon bo‘ladigan ehtiyojlarning mazmuni- bu tabiat, 
tevarak-atrofdagi olam to‘g‘risidagi bilimlar va ularning muayyan tarzdagi 
tushunilish demakdir. Bu bilimlar falsafiy, estetik, tabiiy-ilmiy nuqtai-nazardan 
tartibga solinsa va ichki uyushgan tizimi tashkil etilsa, u taqdirga shaxsning 
dunyoqarashi sifatida talqin qilinishi maqsadga muvofiq.
Psixologiya fani dunyoqarashining shakllanish jarayonini tadqiqot qiladi, 
ijtimoiy-taraqqiyot hodisalarining to‘g‘ri baholanishini, evolyutsion yo‘sinda 
tarkib topishini, ahloqiy tamoyillar, didlar yuz berishini, tabiat hodisalariga va 
jamiyatning qonuniyatlariga nisbatan qarashlarning shakllanishi qay tariqa yuz 
berishini va boshqalarni aniqlaydi.
Ijtimoiylashuvning institutlaridan tashqari uning oqibati masalasi ham 
psixologiyada muhim amaliy ahamiyatga ega. SHaxs ijtimoiylashuvining eng 
asosiy mahsuli - bu uning hayotda o‘z o‘rnini topib, jamiyatga manfaat keltiruvchi 
faoliyatlarda ishtirok etishidir. SHu nuqtai nazardan olib qaralganda, shaxsning 
yo‘nalganligi masalasiga ham fanda katta e‘tibor beriladi. 
Ijtimoiylashuv 
jarayonida shaxs faoliyatini yunaltirib turadigan va real vaziyatlarga nisbatan 
turgun, barqaror motivlar majmuiga ega bo‟lishlik shaxsning