Цивилизация энг юксак тартибдаги маданий муштараклик, кишилар-нинг маънавий маданий қиёфасининг кенг кўламли даражаси, тараққиёти десак адашмаймиз

Кириш
Цивилизация - энг юксак тартибдаги маданий муштараклик, кишилар-нинг маънавий - маданий қиёфасининг кенг кўламли даражаси, тараққиёти десак адашмаймиз. Олимлар ҳисоб китобларига қараганда ер юзида йигир-мадан ортиқроқ цивилизация ва ундан ҳам кўпроқ субцивилизациялар вужуд-га келган емирилган ва давом этмоқда. Жумладан, ғарб, шарқ, ислом, конфу-цийлик, япон, провослав-славян, лотин Америкаси (мая, инк, ацтек) Африка (Миср, Ғарбий Судан, мономатапа) цивилизациялари, шунингдек, Европа, Шимолий Америка, Турк, Араб сингари субстанциялар ҳам мавжуд. Ғарб ва Шарқ асрлар давомида икки йирик суперцивилизация ҳисобланади. Циви-лизация - кишилик муштараклигининг энг юқори чўққиси экан, бугунги кун-да ҳам тил, тарих, дин, урф-одат сингари умумий мутлақо объектив жиҳат-лари билан цивилизациялар бир-биридан ажралиб туради. Аксарият цивили-зацияларнинг йўқ бўлишига, унитилишига маънавий инқироз сабаб бўлиши-ни тарихдан яхши биламиз.
Зеро Президентимиз И. А. Каримов ўзларининг “Юксак маънавият – енгилмас куч” асарларида бу борада: “Шунинг учун ҳам Шарқ ёки Ғарб мам-лакатлари бўладими, олис Африка ёки Осиё қитъаси бўладими –жаҳоннинг қайси бурчагида бўлмасин, маънавиятга қарши қандайдир таҳдид пайдо бўлган бўлса, ўзининг бугунги куни ва эртанги истиқболини ўйлаб яшай-диган ҳар бир онгли инсон, ҳар бир халқ ташвишга тушиши табиий, албатта” - деган эдилар. Ҳақиқатдан ҳам мустақилик шароитида нафақат ўз тарихимиз балки, дунё халқлари тарихи, уларнинг цивилизацион жараёнлардаги ишти-рокини ўрганар эканмиз, энг аввало ўтмиш цивилизацияларининг вужудга келиши, ривожланиши ва инқирози масалаларига тўхталиб, уларнинг сабаб-лари ва оқибатлари хусусида тегишли хулосаларга эга бўлинади.
Жаҳон цивилизациялари тарихини ўрганиш орқали дунё ҳамжамияти билан яқиндан алоқа боғлаш, ҳамкорлик қилишда бошқа халқларнинг урф -одат, аньаналарини билишга ва маънавий - маданий ривожланиш 4 даража-сини ўрганиш орқали муносабатларни умуминсоний манфаатлар асосида ўрнатишга хизмат қилади. Шуни унитмаслик керакки, турли цивилизацияга мансуб кишилар жамиятдаги ижтимоий, иқтисодий жараёнларда, халқлар-нинг шаклланишида ўзига хос урф-одат, анъаналарга эга бўлиб, улар юз йиллар давомида шаклланади. Бу тушунчалар сиёсий тартиблар, мафкура-ларга қараганда бардошли бўлади. Шунинг учун жаҳон цивилизациялари та-рихи фанининг асосий мақсади талабаларга дунё цивилизациялари, уларнинг умуминсоний асослари, тараққиёт даражаси ва ютуқларидан чуқур билим ва кўникмалар ҳосил қилиш, уларни ватанпарварлик, умуминсоний ғояларга садоқат руҳида маданиятли қилиб тарбиялашдан иборат бўлиши лозим деб ҳисоблаймиз.