Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

СУЯКЛАРНИНГ ЎЗАРО БИРЛАШУВИ 
Суяклараро 
боғланиш 
ҳаракатсиз
(синдесмозлар, 
симфизлар, 
синхондрозлар ва синостозлар) ва 
эркин
ҳаракатли бўғимлар шаклида 
бўлиши мумкин. 
Синдесмозлар - суякларнинг ўзаро зич толали бириктирувчи тўқима 
орқали бирлашувидир. Бунда пишиқ коллаген толалар қўшни суяклар 
тўқимасига тешиб киради ва у билан туташиб кетади. Синдесмозларга калла 
суякларининг боғланиши мисол бўлади. 
Синхондрозлар - суякнинг тоғай тўқимаси ѐрдамида бирлашувидир. 
Бунда асосан толали тоғай иштирок этади (умуртқалараро дисклар). Ҳар бир 
диск ташқи толали фиброз ҳалқа ва юмшоқроқ бўлган пулпоз марказдан 
иборат. Пулпоз марказ ѐш болаларда асосан гомоген моддадан иборат. 7-8 
ѐшда унда коллаген толалар ва тоғай ҳужайралар пайдо бўлади. Толалар 
миқдори бола улғайган сари ошиб боради ва 20-23 ѐшга келиб пулпоз марказ 
толали тоғай тусини олади.
Симфизлар - суякларнинг тоғайва бириктирувчи тўқима орқали 
бирлашуви, қов суякларининг бирлашуви бунга мисол бўла олади. Бунда, 
икки қов суяги ўзаро мустаҳкам зич толали бириктирувчи тўқима ѐрдамида 

---

247 
бирлашади. Тоғай тўқимаси эса фақатгина иккала қов суягининг юзасида 
жойлашади. Чаноқ суякларидаги бу симфиз бирлашув аѐл кўзи ѐриш вақтида 
чўзилиб, ҳомиланинг туғилишига имкон яратиб беради. 
Синостозлар - икки суякнинг бир-бири билан ўта мустаҳкам 
бирлашуви бўлиб, бунга чаноқ суякларининг туташуви мисолдир. 
Ажралган (эркин ҳаракатли) бирлашувлар ѐки бўғимларда суякларнинг 
бир-бирига тегиб турувчи юзалари тоғай билан қопланган. Улар орасида 
баъзан оралиқ тоғай мениски бўлиши мумкин. Бўғимлар капсула билан 
ўралган. Бўғимлар орасида синовиал суюқлиқ бўлиб, у ҳаракатнинг эркин 
кечишини таъмин.лайди. 
Суяклар юзасини қопловчи тоғай