Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

суякланиш
ѐки
оссификация чизиғи 
деб аталади. Эпифизар 
пластинканинг қолган қисмларида тоғай ҳужайралари бўлинишда ва янги 
ҳужайралараро модда ҳосил қилишда давом этади, натижада, эпифизар 
пластинка 
ҳужайралари 
бир-бирининг 
устида 
жойлашиб, 
танга 
устунчаларини эслатувчи тўқима ҳосил қилади. Худди ана шу зона 
тоғайининг ўсиши ҳисобига суяк узунасига ўсади. Эпифизар пластинканинг 
узунасига ўсиши эмбрионал тараққиѐт давридан бошланиб, 17-23 ѐшгача 
давом этади, сўнгра эса суякнинг ўсиши тўхтайди. 
Эпифиз тоғайининг суякка айланиши диафизга нисбатан анча кеч 
содир бўлади. Инсон туғилганда диафиз перихондрал ва эндохондрал 
суякланиш натижасида ҳосил бўлган дағал толали суякдан иборат бўлса, 
эпифиз ҳали тоғай кўринишга эга бўлади. Янги туғилган чақалоқ найсимон 
суягининг эпифизида суякланиш нуқтаси ҳосил бўлиб, у ердаги тоғайда 
худди диафиздаги сингари бир қатор дегенератив ўзгаришлар содир бўлади. 
Сўнгра, диафиздаги сингари, эпифиз ичига қон томирлар ва мезенхима 
ҳужайралари ўсиб кириб, у ерда эндохондрал суякланиш кетади. Кейинчалик 
эндохондрал суякланишда ҳосил бўлган дағал толали тўқимаси ўрнига 
пластинкасимон суяк ривожланади. Суякнинг диафиз қисмидан фарқли 
равишда эпифизда пластинкасимон суякнинг ғовак тури ҳосил бўлади. У 

---

244 
суяк тўсинчаларидан иборат бўлиб, остеонлар ҳосил қилмайди. Эпифиз 
суякланиши натижасида эпифизар пластинка чегаралари аниқ бўлиб қолади. 
 
 
 
Расм 6.12. Нотўғри остеогистогенез 
(тоғай 
ўрнида 
найсимон 
суяк 
тараққиѐти ). 
А-умумий кўриниши 
Б-катта объектив остида 
1.Тоғай усти – перихондр 
2.Нормал тоғай зонаси 
3.Устунсимон зона 
4.Пуфаксимон зона
5.Резорбция зонаси 
6.Периост
7.Перихондрал суяк
8.Эндохондрал суяк
9.Бирламчи кўмик бўшлиғи 
10.Остеоцитлар 
11.Остеобластлар
12.Остеокластлар 
13.Тоғай қолдиғи 
14.Резорбция лакунаси