Chizmachilikni o‘qitishda talabalarning bilish faoliyatini faollashtirish yo‘llari

§ 1.1. Bilish muammosining falsafiy-tarixiy tahlili

Bilishning mohiyati, mazmuni bilan bog‘liq masalalarning tahlili uzoq o‘tmishga ega. Odamlar qadim zamonlardayoq o‘zlarini o‘rab turgan olam, undagi narsa va hodisalarning mazmun-mohiyatini o‘rganganlar, ularning qadri va ahamiyati to‘g‘risida fikr yuritganlar. Zamonlar o‘tishi, jamiyat rivoji davomida bu boradagi masalalar ko‘lami kengaygan, ularni hal qilishning ahamiyati ortavergan. Ong va bilish, g‘oya va ruh bilan bog‘liq mavzular ko‘plab afsona hamda asotirlar, diniy, ilmiy-siyosiy qarashlarning o‘zagi, markaziy qismini tashkil etgan. Falsafa tarixidagi aksariyat oqimlar va mutafakkirlar bu mavzuni chetlab o‘tmaganlar, u haqida xilma-xil fikrlarni bayon qilganlar.

Ammo O‘zbekistondagi ilm-fan rivoji ham o‘zining uzoq va shonli tarixiga ega, uning an’analari olis o‘tmish, asrlar qa’ridan boshlanadi. O‘rta Osiyo mintaqasida bilishga oid ilmiy qarashlar takomili haligacha yaxshi o‘rganilmagan.

Quyida yurtimizda yashagan allomalar ijodida bilish masalalari qay tariqa yoritilganligini qisqa tahlil qilamiz. Bu boradagi intilish avlod va ajdodlarimiz yaratgan merosni insoniyat tafakkurining tarkibiy qismi sifatida xolisona o‘rganishga harakat qilishdan iborat.