Chizmachilik

14. Shpilkali birikma 
Shpilka,  gayka,  shayba  va  biriktiriladigan  detallardan  tuzilgan  birikma 
shiplkali birikma deyiladi (14.1-rasm). 
 
14.1-rasm 
Shpilkali  birikmalarning  konstruksiyasi  to‘liq  ko‘rsatilgan  (14.1-rasm,  a), 
soddalashtirilgan  (14.1-rasm,  b)  va  shartli  (14.1-rasm,  c)  ko‘rinishlarda 
tasvirlanishi  mumkin.  Yig‘ish  chizmalarida  soddalashtirilgan  turi  chizilsa, 
sxematik  chizmalarda  shartli  turi  tasvirlanadi.  Qolgan  hollarda  esa  konstruksiyasi 
to‘liq ko‘rsatiladigan turi chiziladi. 

---

165 
 
Soddalashtirilgan shpilkali birikma chizmasida rezbasi butun sterjen bo‘yicha 
ko‘rsatiladi,  faskalar  chizilmaydi  va  biriktiriluvchi  detal  bilan  shpilka  orasidagi 
tirqish tasvirlanmaydi. 
Shpilkali  birikmada  shpilkaning  uzunligi  l  biriktirilishi  lozim  bo‘lgan  detal 
qalinligi H
1
 ga bog‘liq bo‘lib, u quyidagicha aniqlanadi: 
l  =H
1
+l,3d;  1,3d  ga  shayba  qalinligi  s,  gayka  balandligi  H  va  rezbaning 
gaykadan chiqib turadigan ehtiyot qismi faskasi bilan kiradi. 
Muhandislik  grafikasi
20
.  3.2-rasmda  to‘gri  to‘rtburchak  bo‘yinli  shpilka 
ko‘rsatilgan. Sterjen kalit bilan shayba yordamida zichlashtirib tortilgan shpilka.